تاريخچه رسوب‌گذاري و تكامل دياژنزي نهشته‌هاي تبخيري سازند ساچون در برش تاقديس سياه، جنوب شرق سروستان

سازند ساچون (پالئوسن ـ ائوسن پيشين) در برش تاقديس سياه واقع در جنوب شرق سروستان، از 3 واحد سنگ‌شناسي تخريبي، مارن ـ كربناته و تبخيري تشكيل شده است. نتايج بررسي‌هاي واحد تبخيري به منظور شناسايي محيط رسوبي و تكامل دياژنزي آن نشان مي‌دهد كه نمك‌هاي تبخيري اين واحد به صورت سولفات‌كلسيم (ژيپس، بازانيت و انيدريت) بوده‌اند. تبخيري‌هاي سازند ساچون به صورت اوليه (نوع اول)، ثانويه (نوع دوم) و نوع سوم تشكيل گرديده‌اند. تبخيري‌هاي اوليه شامل لامينه‌ها و لايه‌هاي ژيپس مي‌باشند كه در محيط زيرآبي كم‌عمق (سالينا) و بر اثر تبخير نهشته شده‌اند. به همراه اين رسوبات، ميان لايه‌هايي از كربنات‌هاي محيط لاگوني و سبخايي نيز حضور دارند. تبخيري‌هاي ثانويه در مراحل دياژنزي ائوژنز و مزوژنز تشكيل شده‌اند. در مرحله ائوژنز نودول‌هاي سولفاته با ساخت‌هاي توري قفس‌مرغي و اينتروليتيكي به صورت جاي‌گيري در رسوبات زمينه كربناته ـ مارني محيط سبخايي رشد كرده‌اند. با تدفين تبخيري‌هاي اوليه و وارد شدن آن‌ها به مرحله مزوژنز، اين رسوبات بر اثر افزايش دما و فشار تحت تأثير فرآيندهاي دياژنزي انيدريت‌زايي و فشردگي قرار گرفتند. تبخيري‌هاي نوع سوم يا تبخيري‌هاي مرحله تلوژنز با رخنمون يافتن تبخيري‌هاي اوليه و ثانويه، در محيط دياژنزي متئوريك به وجود آمده‌اند. محصولات دياژنزي اين مرحله شامل آب‌گيري انيدريت و تشكيل كاني نيمه هيدراته بازانيت، ژيپس ثانويه با بافت‌هاي آلاباسترين، پورفيروبلاستيك، گرانوبلاستيك، تشكيل برش‌‌ها و شيارهاي انحلالي، كلسيتي شدن و نيز گسترش رگه‌ها و پر شدن متعاقب آن‌ها با سيمان ژيپس ساتين‌اسپار و زيگمويدال مي‌باشند.