قيمت‌گذاري و بررسي اخذ عوارض عبور خودروها براساس صدمه وارده به روسازي با استفاده از سامانه هوشمند (مطالعه موردي: محورهاي اصفهان)

مهم‌ترين سرمايهحمل­ونقل زميني كه نقش مهمي در صنعت حمل‌ونقل، توسعه پايدار و رشد اقتصادي دارد، راه­ها هستند. براي حفظ و بهبود آنها، شرايط تردد وسايل­نقليه، سيستم‌هاي كنترلي و مقررات حمل‌ونقل بايد به ‌طور صحيح و هماهنگ با يكديگر عمل كنند. در اين خصوص تطابق مقدار عوارض كه بايد هزينه­هاي ساخت و بهره­برداري را پوشش دهد با مقدار خسارت  وارد شده به سازه روسازي، اهميت بسزايي دارد. بنابراين هدف اين پژوهش ارزيابي عوارض دريافتي و تعيين هزينه عبور انواع وسايل نقليه متناسب با ميزان خسارت وارد شده به راه­ها است. بدين منظور از داده‌هاي سيستم هوشمند تردد شمار و توزين در حال حركت (WIM) نصب شده در محور اصفهانمورچه خورت و اصفهان نايين، استفاده شده است. بر اساس اين اطلاعات و نحوه كلاس بندي خودروها، تعداد عبور هر كلاس در هر محور، شمارش ­شد. ضريب­بار هم‌ارز هر كلاس با استفاده از ضريب­بار هم‌ارز محورها محاسبه و با محاسبه ارزش ساليانه يكنواخت مسير با در نظر گرفتن هزينه سرمايه گذاري اوليه و بدون آن و با بهره 20%، هزينه عبور هر كلاس در هر كيلومتر بدست آمد. عوارض يك كيلومتر از مسير مشابه و درآمد حاصل براي هر كلاس نيز تعيين شد. نتايج حاكي از آن است كه هيچ تناسبي بين خسارت وارده و عوارض دريافتي از هر كلاس وجود ندارد و خودروها با كمترين آسيب رساني به روسازي، بيشترين عوارض را پرداخت مي­كنند. عوارض دريافتي پاسخگوي تمام هزينه­ها نبوده و فقط هزينه­هاي بهره­برداي را در صورت دريافت، تامين مي­كند. همچنين استفاده از سيستم WIM  جهت كنترل بارها و توزيع آن روي محورهاي باربرها با توجه به اطلاعات كسب شده و وضعيت موجود راه­ها، ضروري است كه وضعيت محور اصفهاننايين گواه برآن است. بنابراين بايستي درخصوص عوارض دريافتي ديدگاه­ها كاملاً تغيير كند و علاوه بر تطابق با ميزان خسارت وارده، با توجه به نوع راه و مقدار تردد تعيين شود.