بررسي عقايد ژاك لاكان در نمايشنامه ي «از پشت شيشه ها» اثر اكبر رادي

The Analysis of JaccquesLacan’s Ideas in Akbar Radi’s From Behind the Windows

ژاك لاكان روان­پزشك معروف فرانسوي است كه در آثارش علاقه ­ي خود را به فلسفه و ادبيات ابراز كرده است. او نفسِ انساني را متشكل از سه نظمِ مهمِ رواني با نام­هاي خيالي، نمادين و واقع مي­داند. وي معتقد است كه ساختارِ ضمير­ناخودآگاهِ انسان همانند ساختارِ زبان عمل مي­كند. به عقيده ­­ي لاكان، زبان تركيبي از دال­ها و مدلول­ ها است. يكي از نكات اساسي در نظريات لاكان حضور احساسات و عوامل منفي چون بيگانگي، پرخاشگري، نااميدي، فقدان و غيره است. اين­گونه احساسات از مرحله­اي آغاز مي­شوند كه لاكان آن مرحله را آينه­اي مي­خواند. مرحله­ ي آينه­اي هنگامي رخ مي­دهد كه كودك خود را درون آينه مي­بيند و پي مي­برد كه مستقل از وجود مادر است. آثار بر جاي مانده از اين مرحله تا آخر عمر، بر روي ذهن انسان­ها كه در تعريف لاكاني، سوژه خوانده مي­شوند، ادامه يافته، همه­ ي آنها را تبديل به يك روان­نژند مي­كند. اگر مشكلات زندگي بر يك فرد فشار وارد كند، آن فرد براي فرار از واقعيت ممكن است زندگي در توهم و دور از زندگيِ معمولِ اجتماعي را ترجيح دهد. در اين مقاله تلاش بر اين است كه شخصيت­هاي موجود در نمايشنامه­ ي «از پشت شيشه ها» اثر اكبر رادي به مثابه­ ي سوژه ­ي موردِ بحثِ فلسفيِ تعريف شده توسط لاكان قرار ­گيرند. تحليل ديالوگ­هاي موجود در اين اثر بيانگر حضور عواملي است كه ثابت مي­كنند كه اين شخصيت­ها از مشكلات ذهني چون بيگانگي، نا­اميدي، پرخاشگري و فقدان در عذابند، بنابراين به واسطه ­ي دوري از اجتماع، با كتاب خواندن، و كتاب نوشتن از واقعيت مي­گريزند و در پشت شيشه­ ها، دنيايي متفاوت را براي خود ايجاد مي­كنند.