حكم نفقه زن بيوه بر اساس آيه 240 سوره بقره

موضوع تحقيق حاضر بررسي حكم فقهي نفقۀ زن بيوه است. اين پژوهش با هدف تعيين محل تأمين نفقۀ زن بيوه تا يك سال پس از درگذشت شوهر و تبيين نوع حمايت قرآن از زنان بيوه مي‌كوشد با طرح آيۀ 240 سورۀ بقره به عنوان تنها آيه‌اي كه به اين دو نكتۀ اشاره دارد، دلالت آن بر دو نكتۀ پيش‌گفته را روشن كند. در اين راستا با ارائۀ برداشت‌هاي متفاوت از آيه شريفه و عوامل اختلاف آن، دلايل ديدگاه مشهور انديشمندان اسلامي مبني بر نسخ آيه شريفه به استناد آيۀ عده (بقره: 234) يا آيۀ مواريث (نساء: 12) يا به استناد هر دو بررسي شده، نتيجه گرفته است كه آيه شريفه به عدۀ جاهلي كه مدت آن را يك سال دانسته‌اند، نظارتي ندارد. افزون بر اينكه صاحبان اين ديدگاه، ادعاي خود مبني بر يك سال بودن عدۀ زن بيوه در دورۀ جاهليت را با شواهد محكمي پشتيباني نكرده‌اند. همچنان‌كه وصيت مطرح در عبارت «وَصِيَّهً لِأَزْوَاجِهِمْ» يا ظاهر در معناي اصطلاحي آن است كه در اين صورت بر اساس نگرش رايج در ميان انديشمندان شيعي، منافاتي ميان وصيت به همسر با وارث بودن وي نيست يا مقصود از آن، سفارش و توصيۀ الهي است كه با نظر به استحبابي بودن آن، همچنان منافاتي ميان اين آيه با آيه مواريث تصور نمي‌شود؛ بنابراين دليلي بر نسخ آيه شريفه وجود ندارد و بر اساس آن بر شوهر مستحب است كه وقتي هنوز زنده است، براي همسر خود هزينۀ يك سال زندگي به همراه حق سكونت در منزل خود را وصيت كند. اين وصيت، طبق ضوابط قانون وصيت نافذ است و دليلي بر نسخ اصل آن يا استحباب آن وجود ندارد