نقش رابطه خواهر و برادري در پايگاه هويت من با تأكيد بر متغيرهاي فرايندي و ساختاري

در فرايند هويت‌يابي، افزون بر ويژگي‌هاي شخصيتي افراد، ساختارهاي بيروني متعددي مانند خانواده نقش مؤثري دارند. هدف اين پژوهش بررسي نقش رابطه خواهر و برادري در فرايند هويت‌يابي نوجوانان است. روش تحقيق از نوع همبستگي است و به منظور تعيين ميزان اهميت متغيرهاي ساختاري و فرايندي رابطه خواهر و برادري از مدل رگرسيون چندمتغيري استفاده شده است. جامعه آماري دانش‌آموزان پسر و دختر مقطع متوسطه دوم در سال تحصيلي 1396-1397 شهر قم و با نمونه‌گيري طبقه‌اي خوشه‌اي چندمرحله‌اي 448 نفر انتخاب شد. داده‌ها با دو ابزار مقياس گسترش‌يافته سنجش عيني پايگاه هويت من (EOM-EIS) و شاخص‌هاي روابط برادر و خواهري (IBR and ISR) گردآوري شد. يافته‌ها نشان داد متغيرهاي فرايندي و برخي متغيرهاي ساختاري (تعداد خواهر، فاصله با خواهر و ترتيب توالد) در هويت سردرگم، مهلت‌خواه و تحقق‌يافته نوجوانان داراي خواهر، در هويت سردرگم نوجوانان داراي برادر و هويت سردرگم و زودهنگام نوجوانان با خواهر و برادر پيش‌بيني‌كننده معناداري است. نتيجه اين شد كه به‌طوركلي يكي از عوامل مؤثر خانوادگي بر فرايند هويت‌يابي نوجوانان زيرسيستم روابط خواهر و برادري است. هم متغيرهاي ساختاري و هم متغيرهاي فرايندي رابطه خواهر و برادري توان پيش‌بيني برخي از پايگاه‌هاي هويت در دوره نوجواني را دارند. البته سهم اهميت متغيرهاي فرايندي بيشتر از متغيرهاي ساختاري است.