مسئله يابي در تحقيق؛ محدوديت ها و راهكارها با تمركز بر پايان نامه نويسي و نظريه پردازي بومي در جامعه شناسي ايران

Problem-finding in research: Obstacles and solutions focusing on dissertation writing and local theory-building

نگاه اين نوشتار معطوف است به نگراني هايي كه جامعه شناسيِ امروز ايران در باب دو آوردگاهِ تئوريك دارد؛ كه يكي پايان نامه نويسي و ديگري نظريه پردازيِ بومي است. در هر دو اين عرصه هاي مرتبط به هم، كاستي ها و نيازهايي وجود دارد كه شايسته-ي بررسي مي باشد. يكي از اين مشكلات مسئله يابي است كه پژوهش حاضر بر آن متمركز است. مسئله يابي به نحوي همزمان به عنوان هنر و تجربه ي پژوهشگر شناخته شده و هرچه دقيق تر و عميق تر انجام پذيرد، هم بدعت و هم نظام مندي در پژوهش را بيشتر تقويت مي نمايد. مسئله يابي به مثابه شالوده ي علم، مبنايي را شكل مي دهد كه نظريه پردازي و پژوهش گري با ابتنا به آن امكان شكل گيري و باليدن مي يابند. از سويي چيستي و چگونگي مسئله و روش يافتنِ آن، و از سوي ديگر دلايل عدم توجه به مسئله يابي به مثابه بنياني هستي شناختي - روش شناختي حائز اهميت است. در اين مقاله ضمن مروري بر چيستي و اهميت پارادايميكِ مسئله يابي در پارادايم هاي مختلف و تعيين جايگاه روش شناختي مسئله و مسئله يابي، بر اساس داده هايي كه از پژوهش هاي مرتبط در دسترس است، تحليلي نظري ارائه و به كاوش در مسئله ي مسئله يابي مي پردازيم.

This article aims to investigate the concerns of today’s Iranians’ sociology regarding two theoretic attitudes: dissertation writing and local theory-building. There are deficiencies and shortages in both of these co-related fields requiring investigation. One of them is problem-finding- which this article focuses on. Problem-finding is somehow recognized simultaneously as the art and experience of researcher. The deeper and more meticulous the article is performed, the stronger both innovation and organization of the research are reinforced and Problem-finding, as the basic block of science, serves as a basis on which theory-building and researching could be formed and honored. On the one hand, what and how the problem is built and found, and on the other hand, why problem is building -as an ontological-methodological basis- ignored is important? In this paper, while reviewing the nature and paradigmatic importance of problem-finding in different paradigms and identifying the methodological position of problem and problem-finding based on available yet related literature, the author presents theory and deals with scrutinizing the subject of problem-finding