نقش مبنايي عدل در امامت علوي

بدون عنوان

برخي از شيعه شناسان غربي اصل اعتقادي عدل در شيعه اماميه را برگرفته از كلام معتزلي ميدانند درحاليكه اين اصل اعتقادي از آموزه هاي نظري و عملي امام علي عليه السّلام نشأت گرفته است.عدل از نظر اماميه داراي شأني وجودشناسانه است كه از صفت عدل الهي آغازشده،در كيهانشناسي جريان يافته،و نهايتا از طريق انسان كامل كه داراي شأن خليفه اللهي است در كليه شئون اجتماع بشري جريان مي يابد بنابراين حتي اصل امامت مبتني بر اصل اعتقادي عدل است. براين اساس اصل معرفت شناسانة معقوليت نيك بودن عدل و قباحت ظلم كه امري معرفت شناسانه است در آموزه هاي علوي ناشي از عدل محوري وجودشناسانه اسلام مي باشد.همچنين تأكيد شيعه اماميه برغلبۀ تاريخي حق برباطل، معلول عدالت محوري وجود شناسانه و معرفت شناسانه امامان است در اين صورت بندي مفهومي، اصل امامت مبتني بر اصل عدل است به بالعكس. درحاليكه نظريه عدالت در كلام معتزلي فقط داراي شأني معرفت شناسانه است؛نگارنده در اين مقاله با تمركز برآموزههاي پيشواي اوّل شيعيان علي عليهالسّلام به ريشهيابي اصل اعتقادي عدل مي پردازد و پايگاه اصل عقل بنيان عدل را در تعاليم علمي و عملي ايشان مي يابد و به اين ترتيب ادعاي خاورشناساني كه متكلمان معتزله را مبناي اصل عدل در اعتقادات اماميه مي دانند مردود اعلام مي كند.

Some Western scholars of Shiite studies believe thatthe chief principle of justice in Twelver Shia Islam or Imamiyyah is rooted in Mo’tazalediscourse while this principle has its roots in Imam Ali’s (AS) theoretical and practical instructions. Justice in Imam Ali’s view has an epistemological status which initiates from Allah’s justice attribute; then it streams in cosmology; and after all it is represented in the position of the perfect man who is Allah’s Caliph in all aspects of his social life. As a result, Imamate principle itself is formed on the basis of justice principle. In this regard, the epistemology of the goodness of justice and badness of cruelty and injustice originates in Islamic ontology of justice. Additionally, emphasis on the historical dominance of the right against the void is caused by Imamiyyah’sjustice-oriented epistemology and ontology; consequently, the principle of Imamiyyahis based on the principle of justice and vice versa. Nevertheless, the theory of Justice in Mo’tazalediscourse has only got an epistemological status. The author of this article makes attempts to concentrate on the First Shiite Imam’s instructionsand simultaneously explores the roots of the justice principle. This is the original locus of reason which forms the foundation of justice in Imam Ali’s theoretical and practical instructions. Consequently, the orientalists’ claims on considering the basis of justice in Imamiyyahas being rooted in Mo’tazale discourse is rejected