ارزيابي مقاومت تعدادي ارقام تجاري و لاين هاي اميد بخش گندم نسبت به بيماري سياهك برگي Urocystis agropyri (Preuss) Schroter ، در خوزستان

Evaluation of some Wheat Commercial Cultivars and Advanced Lines for Resistance to Flag Smut, Urocystis agropyri (Preuss) Schroter, in Khuzestan

در سال هاي اخير بيماري سياهك برگي گندم با عامل Urocystis agropyri در برخي مزارع استان خوزستان گسترش يافته و خسارت قابل توجهي به گندم وارد كرده است، به طوري كه آلودگي در اين مزارع تا 45 درصد برآورد گرديد. مهم ترين و اقتصادي ترين روش مبارزه با اين بيماري، استفاده از ارقام مقاوم است. اين آزمايش در دو سال زراعي 84-1382 به منظور تعيين مقاومت ارقام تجاري و اميد بخش گندم اجرا شد. بدين منظور 186 رقم و لاين شامل ارقام تجاري، اميد بخش گندم نان و دوروم مورد بررسي قرار گرفتند. ده گرم بذر هر رقم پس از تيمار با 0.1 گرم اسپور سياهك برگي در دو خط يك متري كاشته شدند. آزمايش در سال زراعي 83-1382 در يك تكرار و در سال زراعي 84-1383 در دو تكرار كاشته شد تا بر اساس ميانگين درصد آلودگي، عكس العمل ارقام ارزيابي شود. ظهور بيماري با فنولوژي گياه ارتباط داشت و بيماري در اواخر ساقه رفتن ظاهر شد. ارزيابي و گروه بندي ارقام براساس ميانگين دو سال انجام شد. نتايج نشان داد كه از بين 186 رقم و لاين، 22 رقم خيلي حساس (با 20.61 الي 52.45 درصد بوته آلوده)، 33 رقم حساس (با 10.41 الي 19.05 درصد بوته آلوده)، 25 رقم نيمه حساس (با 5.21 الي 9.67 درصد بوته آلوده)، 18 رقم نيمه مقاوم (با 2.36 الي 4.94 درصد بوته آلوده)، 36 رقم مقاوم (با كمتر از 2 درصد بوته آلوده) و 52 رقم مصون يا ايمن بدون هيچ گونه آلودگي بودند. تمام ارقام خيلي حساس، حساس، نيمه حساس و نيمه مقاوم جزء ارقام گندم نان بودند. از 80 رقم و لاين دوروم مورد بررسي 50 رقم و لاين نسبت به اين بيماري مصون و 30 رقم و لاين مقاوم ارزيابي شدند و تنها دو رقم گندم نان فاقد آلودگي بودند. منابع مقاومت به دست آمده، مي تواند براي كنترل بيماري در استان خوزستان مورد استفاده قرار گيرند.

Flag smut of wheat (Urocystis agropyri) has been recently developed in some fields in Khuzestan province and causes sever damages on wheat. Infection was estimated up to 45% in these fields. The most important and economical control method is use of resistant cultivars. This experiment was conducted to evaluate some commercial and promising wheat cultivars and lines for resistance to disease. For this, 186 commercial and promising bread and durum wheat cultivars and lines, after artificially infection with smut spores, were sown in disease nursery. Each cultivar was planted in two rows with one meter length. This experiment was conducted in 2003-2004 with one replication and in 2004-2005 with two replications and on the basis of average of infected Plants, reactions were evaluated. The results of two years showed that among 186 cultivars and lines, 22 were very susceptible with infection between 20.61 to 52.45 percent, 33 were susceptible with infection range from 10.41 to 19.05 percent, 25 were moderately susceptible with 5.21 to 9.67 infection percent, 18 were moderately resistant with infection percent between 2.36 to 4.49, 36 were resistant with infection less than 2 percent and 52 were immune. The majority of bread wheat genotypes were very susceptible, susceptible, moderately susceptible or moderately resistant.Form 80 evaluated durum lines and cultivars, 50 lines and cultivars were immune and 30 were resistant to the disease, and only two bread wheat cultivars were immune.