استفاده از روش امي (AMMI) براي تخمين اثر متقابل ژنوتيپ

Use of AMMI Method for Estimating Genotype- Environment Interaction in Early Maturing Corn Hybrids

برآورد اثر متقابل ژنوتيپ محيط براي اصلاح كنندگان گياه از اهميت ويژه اي برخوردار است. روش امي تلفيقي از دو روش ANOVA و PCA است كه هم اثر جمع پذير و هم اثر ضرب پذير را محاسبه مي كند. به منظور برآورد اثر متقابل ژنوتيپ محيط با استفاده از روش AMMI، تعداد نه هيبريد زودرس ذرت جديد به دست آمده از آزمايش هاي نيمه نهايي به همراه هيبريد شاهد سينگل كراس 301 در هفت منطقه از ايران و به مدت دو سال (1382-1381) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي يا چهار تكرار كاشته شدند. نتايج نشان داد چهار مولفه اصلي اول اثر متقابل در سطح احتمال 1% و مولفه اصلي پنجم در سطح احتمال 5% معني دار بودند، اولين مولفه اصلي 25.2% و چهار مولفه اصلي باقيمانده 65.1% از مجموع مربعات اثر متقابل ژنوتيپ محيط را توجيه كردند. چهار پارامتر ASV، AMGE4، SIPC4 و EV4 براي تعيين پايداري هيبريدهاي ذرت محاسبه شدند. همبستگي مثبت و بالايي بين پارامتر ASV و اكووالانس ريك (r=0.76) و آماره ناپايداري S2 هان (r=0.67) مشاهده شد. همچنين پارامترهاي SIPC4، ASV و EV4 مدل امي با يكديگر همبستگي نشان ندادند. بالاترين عملكرد دانه به ترتيب با ميانگين 9705 و 9272 كيلوگرم در هكتار به هيبريدهاي شماره K1263/1 KE8212/12) 8) و شماره S61 K2882/1) 2) تعلق داشت. بر اساس پارامتر ASV هيبريد شماره 8 با داشتن كمترين مقدار اثر متقابل (260/274) و بيشترين ميانگين عملكرد (9705 كيلوگرم در هكتار) به عنوان پايدارترين هيبريد انتخاب شد و هيبريد شماره K1263/1 K33) 3) با دارا بودن بيشترين اثر متقابل (1899/58)، به عنوان ناپايدارترين هيبريد شناخته شد. نتايج پارامترهاي SIPC4، AMGE4 و EV4 در برخي موارد تقريبا مشابه با پارامتر ASV بود. با توجه به نتايج حاصل براي تعيين پايداري، هيبريد شماره 8 به عنوان پايدارترين هيبريد انتخاب شد و از بين پارامترهاي مدل امي، پارامتر ASV با توجه به صحت نتايج مربوط به آن به عنوان بهترين پارامتر پايداري تعيين شد.

Estimation of genotype environment (GE) interaction is very important for plant breeders. The additive main effects and multiplicative interaction (AMMI) model is the combination of the analysis of variance (ANOVA) and principal components analysis (PCA) which calculates both additive and multiplicative effects. To estimate GE interaction by AMMI model, ten corn hybrids including nine hybrids that were the best hybrids in yield trials, and KSC301 were evaluated for two years in seven locations of Iran in a randomized complete block design with four replications. Results showed that the first four IPCAs and the fifth IPCA were significant at 1% and 5% probability levels, respectively. The first IPCA displayed 25.2% of GE interaction sum of squares and the other IPCAs 65.1% of GE interaction sum of squares. Four parameters including SIPC4, AMGE4, ASV and EV4 were calculated for stability determination of corn hybrids. ASV parameter showed positive and highly significant correlation with Wricke ecovalence (r = 0.76) and Huehn's S2 nonparametric statistics (r = 0.67). EV4, SIPC4 and ASV parameters had no correlation with each others. The highest grain yield belonged to hybrids No. 8 and No. 2 with 9705 and 9272 kgha-1 respectively. According to ASV parameter, hybrid No. 8 was determined as a stable hybrid with minimum interaction (260.274) and maximum grain yield (9705 kgha-1) and hybrid No. 3 with minimum interation (1899.58) was determined as unstable hybrid. According to obtained results for stability determination, hybrid No. 8 was selected as the most stable hybrid and ASV parameter was selected as the best stability parameter regarding its accurate results in comparison to the other AMMI parameters