اثربخشي برنامهٔ آموزش شناختي بر مهارت‌هاي شناختي و علائم اختلال بيش‌فعالي و نقص توجه در كودكان مبتلا

The Effectiveness of Cognitive Training Program on Cognitive Skills and ADHD Symptoms in Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder

هدف: پژوهش حاضر به‌دنبال تعيين تأثير برنامهٔ آموزش شناختي در افراد داراي اختلال بيش‌فعالي و نقص توجه است. روش‌بررسي: آزمودني‌هاي پژوهش شامل 38 نفر كودك داراي اختلال بيش‌فعالي و نقص توجه بودند كه به‌ صورت تصادفي به دو گروه آزمايش و كنترل تقسيم شدند. گروه آزمايش برنامهٔ آموزش شناختي كاگني پلاس را به مدت 27 جلسه دريافت كرد. در حالي كه گروه كنترل تمرين‌هاي تحصيلي معمول خود را انجام مي‌دادند. به‌منظور تعيين تأثير برنامهٔ مداخله‌اي بر مهارت‌هاي شناختي و شدت علائم اختلال بيش‌فعالي و نقص توجه از هوش‌آزماي تهران استنفورد بينه نسخهٔ پنچم و سياههٔ رفتار كودكان استفاده شد. يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش حاكي از تأثير برنامهٔ مداخله در افزايش مهارت‌هاي ديداري فضايي آزمودني‌ها بود (0٫05>p). به‌گونه‌اي كه تغيير نمرات آن‌ها در پيش‌آزمون (ميانگين 95٫63 و انحراف استاندارد 12٫30)و پس‌آزمون (ميانگين 103٫52 و انحراف‌ استاندارد8٫51) در مقايسه با نمرهٔ گروه كنترل در پيش‌آزمون (ميانگين 98٫68 و انحراف‌ استاندارد11٫88) و پس‌آزمون (ميانگين 98٫26 و انحراف‌ استاندارد10٫75) افزايش معناداري را نشان داد. بهبود عملكرد حاصل از برنامهٔ مداخله در مرحلهٔ پيگيري يك‌ ماهه همچنان پايدار بود. نتايج پژوهش بروز تغيير معنادار در ساير مهارت‌هاي شناختي شامل استدلال سيال، دانش، استدلال كمي و حافظهٔ فعال را نشان نداد (0٫05>p). همچنين شدت علائم اختلال پيش‌فعالي و نقص توجه در مقايسهٔ پيش‌آزمون و پس‌آزمون تغيير معناداري را نشان نداد. نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش نشانداد كه برخي از مهارت‌هاي شناختي افراد داراي اختلال بيش‌فعالي و نقص توجه مي‌تواند در اثر آموزش شناختي افزايش يابد با اين وجود تعميم اين تأثير بر ساير مهارت‌ها و علائم باليني اختلال، به پژوهش‌هاي بيشتري نياز دارد.

Objective: This study aimed to assess the effectiveness of a cognitive training program in individuals with ADHD. Methods: The participants included 38 ADHD children who were randomly assigned to the experimental and control groups. The experimental group practiced with the CogniPlus training programs for 27 sessions, while the control group practiced their routine educational activities. The ‘Tehran- Stanford-Binet Intelligence Scale’-Fifth Edition (SB5) and the ‘Child Behavior Checklist’ (CBCL) served as the data collection tools for determining the benefits of the cognitive training program on cognitive skills and ADHD symptoms. Results: The findings revealed improvement in the experimental group’s visuospatial skills, such that these skills were maintained over a 1-month follow up period (p<0.05). The experimental group’s visuospatial skills had increased from (M=95.63, S=12.30) in the pretest to (M=103.52, S=8.51) in the intervention phase, as opposed to the control group in which scores did not show significant changes from pretest (M=96.68, S=11.88) to post-test (M=98.26, S=10.75). Statistical analyses did not reveal significant differences between the two groups’ performances in other cognitive skills, such as: Fluid Reasoning, Knowledge, Quantitative Reasoning, and Working Memory. Moreover, the severity of ADHD symptoms did not change from pre-test to post-test. Conclusions: Cognitive training may enhance certain cognitive skills in ADHD individuals, but more research is required to generalize the positive effects of these programs to the other clinical features of ADHD.