ارزيابي توزيع زماني و مكاني روزهاي همراه با گرد و غبار در غرب و جنوب غرب ايران.

Assessing Temporal and Spatial Distribution of Dust Storm in the south and south west of Iran .

پديده گردوغبار، امروزه به يكي از مخاطرات طبيعي نوظهور در كشور تبديل شده است؛ پديده­اي كه با آثار زيان بار خود از جوانب مختلف شرايط طبيعي و انساني را تحت تاثير قرار مي­دهد. لذا در اين پژوهش توزيع زماني و مكاني روزهاي همراه با گردوغبار در غرب و جنوب غرب ايران و در سطح ايستگاه­هاي هواشناسي واقع در سه استان ايلام، خوزستان و كرمانشاه مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور آمار روزهاي همراه با گرد و غبار از سازمان هواشناسي كشور براي دوره 1986 تا 2008 اخذ گرديد. در ابتدا مجموعه داده هاي لازم از نظر نرمال بودن بررسي گرديد، سپس توزيع زماني اين پديده در سطح ايستگاه­هاي منطقه مورد مطالعه به صورت نمودار مشخص گرديد و در ادامه براساس سامانه اطلاعات جغرافيايي و در محيط GIS توزيع مكاني سالانه و ماهانه روزهاي همراه با گردوغبار در منطقه غرب و جنوب غرب كشور براساس روش­هاي درون يابي مختلف مشخص گرديد. نتايج حاصل نشان داد كه تعداد روزهاي همراه با گردوغبار در ايستگاه­هاي دهلران، اهواز و دزفول در بالاترين سطح قرار دارد و در جنوب استان­هاي ايلام و خوزستان بحراني ­ترين شرايط مشاهده شده است و از شمال به جنوب منطقه تعداد روزهاي گرد و غباري افزايش مي­يابد. همچنين نتايج حاصل نشان داد كه توزيع رخداد اين پديده، تحت تأثير سيستم­هاي اقليمي منطقه­ اي به دليل شرايط ناهمواري­ ها و سطح ارتفاعي غرب كشور يكسان نيست و بيشترين روزهاي همراه با گردوغبار در جنوب غرب براي استان خوزستان مشاهده مي­شود. در مناطق غرب در اواسط فصل بهار، ارديبشهت ماه از فراواني رخداد بالايي برخوردار مي باشد. توزيع مكاني اين پديده بيشتر از عامل عرض جغرافيايي و ارتفاع از سطح دريا تبعيت مي­ نمايد. با توجه به نتايج حاصل، بحراني بودن كل منطقه حائز اهميت است اما در استان خوزستان شرايط در وضعيت بحراني تري قرار دارد. مديريت بحران در قبل و حين اين مخاطره طبيعي براي سازگاري بهتر به منظور كاهش آثار زيان بار آن از اهميت بسياري برخوردار خواهد بود.

Iran to its geographical location and climatic conditions has been grappling with dust storms, but dust concentration and frequency of occurrence of this phenomenon in recent years greatly expanded. So that normal conditions and everyday life of the people in the region have suffered serious hazards. In this study the temporal distributions dust storms of Khozestan province and is recorded in five synoptic stations inclusive: Ahvaz, Abadan, Aghajari, Safi-Abad and Mahshahr have been analyzed during 2000 and 2015 years. The results showed that, overall in total of 1507 cases dust storms recorded. Ahvas station with 509 cases (%37) and Aghajari station with 156 cases (%10), in order have had most and least recording dust storms. In Khozestan province the most dust storm events recorded in spring and summer seasons. On the other hand, in autumn and winter, Ahvaz more than other stations were affected by dust events and Safiabad and Dezful have the lowest recoding events in this seasons. In all stations, in June, is recorded the most dust storms. Against, Ahvas and Abadan in December and other stations in November have had the least recording dust storm events.