پديد آورندگان :
مجردي، برات دانشگاه علم و صنعت ايران - گروه نقشه برداري , علي زاده صنمي، فروغ دانشگاه علم و صنعت ايران , صمدي، مهرشاد دانشگاه علم و صنعت ايران
كليدواژه :
مدلسازي , رودخانه تالار , برنامهريزي بيان ژني , شبكه‌هاي عصبي , شاخص
چكيده فارسي :
رودخانه ها همواره در طول تاريخ به عنوان منبع مهم براي تامين آب آشاميدني و كشاورزي مورد توجه جوامع انساني قرار داشته و در شكل گيري تمدنهاي بشري بسيار موثر بوده اند. علاوه بر اين به عنوان يك اكوسيستم داراي ارزش زيستگاهي بسيار بالايي ميباشند. در حال حاضر اكثر رودخانه هاي شمال تحت تاثير انواع دخالت هاي انساني ميباشد كه باعث بروز انواع آلودگيها، تغيير و تخريب اكوسيستم رودخانه ها شده است. از مهمترين عوامل آلودگي و دخالت‌هاي انسان ميتوان به آلودگي هاي ناشي از فاضلاب هاي صنعتي، شهري و روستايي؛ آلودگيهاي ناشي از تخليه سموم مورد استفاده در كشاورزي، برداشت بيرويه آب رودخانه، تخريب پوشش گياهي، احداث سدها و موانع زير پلها، مسدود شدن دهانه رودخانه، صيد غير مجاز و ... اشاره نمود. لذا با توجه به اهميت رودخانه تالار در تامين آب كشاورزي و ...، همچنين تخليه آلاينده هاي متعدد به آن، شناسايي و ارزيابي كيفي آب رودخانه و ارائه رابطهاي براي تخمين آلودگي و كيفيت آب ضروري به نظر ميرسد. حوضه آبريز تالار، داراي يك رودخانه اصلي و پنج رودخانه فرعي ميباشد كه هر كدام از زير شاخههاي متعددي تشكيل شده است. طول آبراهه اصلي 151.77 كيلومتر است و از جنوب و جنوب غربي حوضه سرمنشا ميگيرد و از شمال غربي حوضه خارج ميشود.
در اين مطالعه داده ها از نوع مقطعي ميباشد، 72 نمونه در طي ماههاي سال 1391-1392 از 6 ايستگاه ورسك، پل سفيد، شيرگاه، تالار، كياكلا و عرب خيل بدست آمده است. سپس شاخص NSFWQI برآورد گرديد. سپس به كمك روش‌هاي برنامهريزي بيان ژني و شبكه‌هاي عصبي مصنوعي، مدل‌هايي براي تعيين ارتباط بين پارامترهاي كيفي آب و شاخص كيفيت آب با دقت بالا به دست آمد. براي ارزيابي عملكرد مدل‌ها از پارامترهاي آماري نظير، جذر ميانگين مربعات خطا، ميانگين مطلق خطا، شاخص پراكندگي و ضريب تعيين استفاده شد. نتايج به‌دست آمده نشان داد دقت شبكه‌هاي عصبي مصنوعي بر روي داده‌هاي مجموعه آزمون اندكي بالاتر از روش برنامهريزي بيان ژني در تخمين شاخص NSFWQI است.
چكيده لاتين :
Historically, rivers as a major source to supply drinking water and agriculture considered in human societies and very effective in the formation of civilizations. In addition, to this highly important place as valuable ecosystem. At present, most of north of rivers under the influence of human, that cause a variety of change and destruction of ecosystem. Pollution and human interfaces could be the most important factor to pollution caused by waste water of industrial, urban and rural, pollution resulting from disposal of pesticides used in agriculture ,destruction of vegetation construction of dam, and barriers under bridge, blocking the mouth of the river, illegal fishing. Hence, considering the importance of talar river for supply agriculture water, and also pour pollution to in, to identify and assess the river water quality and provide the necessary relationship to estimate pollution and water quality seems. In current study, used 72 samples during the years of 1391 to 1392 from 6 stations namely, weresk, pole sefid, shirgah, Talar,Kiakola and Arabkhil. Then, NSFWQI index was estimated. Then, with apply gene-expression programming and artificial neural network, obtained models for determination of relation between water quality parameters and water quality index with high accuracy. To evaluate the performance of models , statistical parameter such as, root mean square error, mean absolute error, scatter index and correlation coefficient were used. Results showed that the proper functioning of artificial neural networks and planning methods in estimating gene expression index is NSFWQI. The obtained results revealed appropriate performance of that artificial neural and gene-expression programming to estimate NSFWQI index.
