ارزيابي آزمايشگاهي اثر بهبود دهنده‌ها در افزايش مقاومت خاك‌هاي ريزدانه خوزستان

Laboratory Evaluation of the Effect of Modifier Materials on the Increase of Resistance in Fine Grained Soils in Khuzestan

يكي از روش‌هاي مهار فرسايش در شيب تند جداره جانبي سازه‌هاي خاكي، استفاده از مالچ‌هاي زيستي و مواد اصلاح كننده طبيعي مي‌باشد. در اين مقاله با اهداف تعيين نوع و مناسب‌ترين تراكم از اين مواد بر پارامترهاي مقاومت فرسايشي خاك، روي ديواره‌ي جانبي كانال‌هاي آبياري و زهكشي دشت ارايض خوزستان، آزمايش‌هاي مورد نياز در آزمايشگاه شبيه‌ساز باران پژوهشكده حفاظت خاك و آبخيزداري انجام شد. بطوريكه با استفاده از 15 نوع مواد اصلاح‌كننده و مالچ‌ زيستي و هم‌چنين مناسب‌ترين حالات تركيبي از آنها، حداقل 290 آزمايش بر روي نمونه خاك منطقه مورد پژوهش انجام شد. تيمار‌هاي آزمايشي روي فلومي با شيب جانبي 1 به 1.25 مشابه شيب طبيعي زهكش‌ها، در دو شدت‌ بارندگي 30 و 80 ‌ميلي‌متر بر ساعت شبيه‌سازي شدند. نتايج نشان داد كه همه تيمارهاي مالچ و تيمارهاي ملات سيمان ضد سولفات، دوغاب سيمان و مخلوط آهك وخاك در مقايسه با تيمار شاهد، در سطح 95 درصد تأثير معني‌داري در كاهش رسوب داشتند و تائيد نمود اين تيمارها نقش موثري در كنترل فرسايش از جداره جانبي كانال‌هاي زهكش دارند. بطوريكه مالچ‌ 1 تا حدود 89 درصد، بيشترين تاثير را در كاهش ميزان فرسايش از جداره كانال‌هاي زهكش داشته است. در تيمارهاي مواد اصلاح كننده خاك، تيمار دوغاب سيمان ضدسولفات به ميزان 98 درصد بهترين تاثير را در كاهش رسوب داشته است. لذا تيمار ملات الياف پلي‌پروپيلن و تيمار محلول اشباع آهك، نه تنها سبب كاهش رسوب نمي‌گردند، بلكه كاربرد تركيبي اين مواد در مقايسه با تيمار شاهد، تا حدود 15 برابر مي‌تواند باعث افزايش رسوب گردد.

Some methods of erosion control in the steep slope of the lateral sidewall of the earth's structures include the use of biological mulch and natural remedies in this study was investigated. In this paper, with the aim of determining the type and the most suitable aggregate of this materials on soil erosion resistance parameters, on the lateral wall of irrigation and drainage channels of Arayez plain of Khuzestan, the required experiments were carried out in the rain simulator lab of the Soil Conservation and Watershed Management Institute. So that using at least 290 experiments on soil samples of the studied region, using 15 types of modifying agents and biological mulch, as well as the most appropriate combination of them, were carried out. In the following experimental treatments on a flume with lateral slope of 1 to 1.25 similar to normal slope of drains, were simulated using 30 and 80 mm / h rain intensity. The results showed that all of mulch treatments and cement mortar treatments, anti-sulfate cement, cement grout and lime and clay mixtures had a significant effect on sediment yield reduction in comparison with control treatment, and confirmed that these treatments have an effective role in controlling erosion from lateral walls of drainage canals. It was shown that mulch No. 1 had the greatest effect on decreasing the erosion rate of drainage channel walls (up to about 89%). In treatments of soil reformers, antisulfate cement slurry treatment had the best effect on sediment deposition of up to 98%. Therefore, polypropylene fiber melt treatment and lime saturation treatment not only do not decrease sediment, but the combined application of these materials in comparison with control treatment can increase the sediment by about 15 times.