كليدواژه :
سنت عرفاني , مشرب عرفاني , عزيز نسفي , پژوهش‌هاي عرفاني , سنت اول عرفاني , سنت دوم عرفاني
چكيده فارسي :
به‌منظور تحقق اهداف پژوهشي در پژوهش‌هاي عرفاني، ضروري است روشي مضبوط، علمي و منطبق بر ماهيت آن زمينه درنظر گرفته شود. يكي از موضوعات اساسي در پژوهش‌هاي عرفاني، شناخت سنت و مشرب عرفاني هر عارف است. درواقع، به‌نظر مي‌رسد نخستين و ضروري‌ترين گام در پژوهش‌هاي عرفاني، تبيين سنت و مشرب عارفان است. در اين مقاله، به اقتضاي ماهيت عرفان اسلامي، روشي براي تبيين سنت و مشرب عرفاني به‌دست آمده است. در اين روش، براي سنت عرفاني چهار ركن (هدف و غايت، روش، موضوعات و مفاهيم و نظام تربيتي) و براي مشرب عرفاني نيز سه محور (سير و سلوك، موضوعات و مفاهيم، و نظام تربيتي) مشخص شده است كه براساس آن‌ها مي‌توان سنت و مشرب عرفاني عارف را تبيين كرد. همچنين در اين مقاله، عزيز بن محمد نسفي به عنوان مطالعۀ موردي درنظر گرفته شده است. وي كوشيده است راهي بين دو سنت عرفاني برگزيند. برايناساس، در اصول و مباني پايبند سنت دوم، و در فروع دنباله‌رو سنت اول عرفاني است. مشرب عرفاني وي نيز برآمده از مشرب عرفاني استادش سعدالدين حمويه است كه البته با ابتكارات وي در زمينه‌هاي سير و سلوك و هستي‌شناسي همراه شده است.
چكيده لاتين :
To accomplish the research objectives in mystical studies, it is essential to adopt a methodology that is organized, scientific, and consistent with the nature of the field. One of the fundamental issues in mystical research is recognition of the mystical tradition and disposition of every mystic. In fact, explaining the tradition and disposition of the mystics seems to be the first and crucial step in conducting mystical studies. In this paper, we present a method for explicating mystical traditions and dispositions in accordance with the nature of Islamic mysticism. In this method, four pillars (the goal and the ultimate end, method, themes and concepts, and educational system)are identified for the mystical tradition, and three axes (the journey, themes and concepts, and educational system) are determined for mystical disposition. These pillars and axes make it possible to explicate the mystical tradition and disposition of a mystic. In addition, in this paper, Aziz bin Muhammad Nasafi has been selected as a case for discussing the applicability of the method. He strived to choose a path between the two mystical traditions. Accordingly, he adhered to the second tradition in basics and principles, and followed the first mystical tradition in subordinate issues. His mystical disposition is also based on his master’s, Saad al-Din Hamooyeh, mystical disposition, which is of course accompanied with his initiatives in the areas of conduct and ontology.
