بررسي مقايسه‌اي مباني معرفت‌شناختي در نظرية مردم‌سالاري‌ ديني و نظرية دموكراسي مشورتي با تأكيد بر ديدگاه امام خميني(ره) و يورگن هابرماس

Comparative study of the basis of epistemology in theory of religious democracy underlying Imam Khomeini’s and Jürgen Habermas’sviewpoint

دو الگوي حكومتي مردم‌سالاري‌ديني (در قالب جمهوري اسلامي) و دموكراسي مشورتي، الگوهايي تازه مطرح شده در ساحت انديشه و عمل سياسي به شمار مي‌روند؛ اگرچه ريشه‌ها و پيشينة‌ آنها كهن است. بررسي مقايسه‌اي به عنوان رويكردي باسابقه در علوم اجتماعي هنگامي‌كه ميان دو نظريه به كار گرفته مي‌شود، مي‌تواند سبب گشوده شدن گره‌هاي نظري و ابهام‌هاي مفهومي آن نظريه‌ها و دست‌ماية بسط كمي و كيفي آنها به شيوه‌اي علمي باشد. مقالة حاضر كوشيده است با چنين نگاهي، بُعد معرفت‌شناختي دو نظرية يادشده را به عنوان يكي از اركان شناخت يك تئوري، مورد بررسي قرار دهد. براي نيل به اين مقصود، ابتدا جايگاه معرفت‌شناسي در يك نظريه بيان و سپس شرح مختصري از دو الگو بيان و سپس موارد افتراق و شباهت دو نظريه به اختصار مورد مقايسه قرار خواهد گرفت. مهم‌ترين نقطه عزيمت مقايسه كه عموماً به افتراق ميان دو نظريه از حيث معرفت‌شناختي مي‌انجامد، توحيدمحوري در مردم‌سالاري‌ديني و اومانيسم در دموكراسي مشورتي است. لازم به ذكر مي‌نمايد از آنجاكه شاخص‌ترين افراد در اين دو نظريه به ترتيب امام خميني (ره) و يورگن هابرماس هستند، مقاله حاضر بر آراء ايشان تاكيد نموده است.

Two governmental patterns, religious democracy (as the form of Islamic republic) and deliberative democracy are the new proposed patterns at the beyond of thought and political action, although their roots and history have been old. The comparative study as an old approach in social science while it’s applied between two theories could lead to solve the theoretical problem and conceptual ambiguities of those theories, and contributes to quantitative and qualitative expansion as a scientific method. Through this viewpoint, this article has tried to study the epistemological aspect of two mentioned theories as one of the cognition pillars of one theory. To reach this goal firstly the epistemology position of one theory and then a brief explanation of those patterns should be stated, furthermore the segregation and similarities of the both theories will be compared in short. The most prominent beginning point of comparison which generally leads to segregation of two theories with regards to epistemology, is monotheism in religious democracy and humanism in deliberative democracy. It has to be mentioned since the most distinctive persons in these two theories are Imam Khomeini and Jürgen Habermas in turn, this article has emphasized on their opinions.