مسائل و چالش‌هاي صرفه‌جويي واقعي آب از طريق افزايش بهره ‏وري آب و كاربرد سامانه‌هاي نوين آبياري (يادداشت فني)

امروزه با توجه ‏به بحران كمبود شديد منابع آب براي توليدات كشاورزي موضوع صرفه‏‌جويي واقعي آب در كشاورزي مطرح شده است. بسياري از كارشناسان و محققين علوم آب دريافتند راهكارهايي كه در حال حاضر براي استفاده بهينه و صرفه‌جويي آب استفاده مي‌شوند (افزايش راندمان آبياري و حتي افزايش بهره‏وري آب) بر توسعه سامانه‌‏هاي نوين آبياري به اصطلاح صرفه‌‏جو نظير آبياري‏ تحت فشار تكيه دارند. اين سامانه‌‏ها در صورت عدم وجود شرايط و تمهيدات لازم به صرفه‌‏جويي واقعي آب منجر نشده است و در مواردي ممكن است به افزايش مصرف آب منجر شوند. نمونه‏اي از اين نظريات و شواهد ارائه شده در منابع علمي كتابي است كه توسط فائو در زمينه اين موضوع منتشر شده است. در اين مقاله تحليلي ضمن تشريح مفاهيم، اصطلاحات و رويكردهاي مرتبط با بحث مصرف مفيد و غيرمفيد آب نظريات و مباحث مختلف در بحث صرفه‌‏جويي واقعي آب، ميزان كارآمدي و اثر بخشي سامانه‌‏هاي نوين آبياري و در مجموع كليه فعاليت‌‏هاي افزايش بهره‌‏وري آب با هدف صرفه‏‌جويي واقعي آب در اين زمينه بررسي و نقد تحليلي شده و نتيجه‏‌گيري‏‌هاي لازم به عمل آمده است. در نتيجه‏‌گيري مقاله مي‌‏توان اظهار نمود كه براي شناخت و انتخاب راهكارهاي فني و اقتصادي موثر بر روي مديريت تقاضا و مصرف آب بايد يك سيستم و چارچوب منظم حسابداري آب در هر حوضه آبريز برقرار شود. همچنين به موازات توجه زياد به توسعه آبياري تحت فشار در كشور بايد به ساير روش‏‌هاي به‌‏زراعي كاهش دهنده مصرف آب (ET) در كشاورزي (نظير كاربرد انواع مالچ‏‌ها و كشاورزي حفاظتي، رعايت تناوب زراعي مناسب و غيره) توجه شود. به‏‌منظور صرفه‏‌جويي واقعي آب بايد شاخص بهره‏‌وري آب مبتني بر ET (و نه مقدار آب به‏‌كاربرده شده در مزرعه) معيار انتخاب سيستم‌‏ها و بررسي اثر بخشي راهكارهاي فني و اقتصادي براي صرفه‌‏جويي واقعي آب قرار گيرد.