بررسي تطبيقي سياست مدن در گلستان سعدي و كليله و دمنه عربي

Comparative Study of Madden policy in Saadi's Golestan and Arabic Kalila and Dimna

نويسندگان كتاب‌هاي «كليله و دمنه عربي» و «گلستان» هر يك به گونه‌اي در طرح مسأله سياست مُدُن و آيين حكومت‌داري تأكيد ورزيده‌اند. رعايت اصول و موازين اخلاقي در سياست مدن و آيين حكومت‌داري و كشورداري همچون عدالت، رعيّت‌پروري، رازداري، برقراري امنيت اجتماعي، خردورزي، مشورت و رايزني در تدبير مصالح مملكت، اتحاد و يكدلي، قناعت و خرسندي، توجه به قدرت اهورايي و اعتقاد به تقدير و سرنوشت و ... پيوندي استوار با شيوه شخصي پادشاهان و حاكمان دارد و حتي اين امر در منابع تاريخي ايران نيز نمود فراواني دارد. سعدي در«گلستان» يك باب را به سيرت پادشاهان اختصاص مي­دهد و در بقيه باب­ها كم و بيش نكات مهمي را در اين زمينه متذكر مي­شود. در كتاب «كليله و دمنه عربي» نيز اين امر به گونه­اي ديگر و با زبان حيوانات به شكل نمادين و در هيأت فابل، بازگو مي­شود. هر دو نويسنده در صدد يافتن چاره­اي براي رفع مشكلات مردم و دفع ظلم و فساد هستند. نويسندگان هر دو اثر براي رسيدن به الگوي برتر حكومتي، نگرشي اسوه­گرا دارند و براي نشان دادن نمودار عيني آن به آموزه‌هاي ديني تكيه مي­كنند و بر اهتمام به امور دنيا و دين تأكيد مي‌ورزند. با بررسي دو اثر، اين نتيجه حاصل مي شود كه در هر عصري نه تنها حاكمان بلكه برخي اديبان هم به عالم سياست روي آورده ­اند و گاهي نقش مشاوران سياسي حاكمان را ايفا كرده­اند.

The authors of Golest@n and Kalila and Dimna both emphasized of madden policy and governing traditions in some way. There is a strong conjunction between considering ethics principles and morality in madden policy and governing traditions such as justice, secrecy, social security, advisory and consultation, belief in destiny and fate and etc. with the kings and governors. This is completely obvious in Iran's historical sources. Saadi specifies one chapter to kings and governors in Golestan and other chapters contain hints in this regard. In Arabic Kalila and Dimna the subject is said by animals in symbolic way. Both authors attempt to find a solution to solve people's problems. Studying two works shows that not only the governors come to madden policy and play the governors' advisors role but also some literary men do the same.