بررسي تطبيقي مفهوم مرگ در شعرهاي جان دان و مولانا

Comparative Study on the Cocept of Death in John Donne and Molana’s Works

در اين مقاله بر آن‌ايم كه مفهوم «مرگ» را ميان آثار جان دان - شاعر متافيزيكال عصر باروكِ انگلستان در قرن هفدهم ميلادي- و مولانا - شاعر ايراني قرن هفتم هجري قمري- به سبب‌هايي كه در متن مقاله مي‌آيد مورد مداقه و سپس در صورت امكان مطابقت قرار دهد. از آن رو كه هر دو نامبردگان، نخست از دو نگرگاه متفاوت اما ديگرگونه پديده «مرگ» را ميان آثارشان مورد نظر مي‌آورند، پَسين شرايط دوپاره زندگي هر دوي آن‌ها و سپسين بن‌مايه‌هاي عرفاني و مذهبي درون آثارشان، نگارندگان را بر آن داشته تا با تبيين مفهوم «مرگ» در عصر باروك نزد جان دان - به عنوان سردمدار شعر متافيزيكال(فرارونده) در انگلستان قرن هفدهم ميلادي - و نيز تأويل همين مفهوم نزد مولانا در محدوده زماني حدود چهارصد سال پيش از آن به چيستي و چگونگي آن بپردازد. اين مقاله هيچ تلاش بي ثمري جهت يك بررسي «اين همان‌گونه» جهت تطبيقِ اجباري و مبتني بر برساخته‌هاي ذهني خود ندارد، تنها قرار بر اين است كه مفهوم «مرگ» به مثابه دو خط، يكي جان دان در عصر باروك و ديگري مولانا، از يك مركز (مرگ) بررسيده شده و وجوه مشاركت و مفارقت آن‌ها، كه ممكن است حال در جايي موجب تقطيع اين دو خط، موازات و يا اينكه جدايي آن‌ها شود را بَررسد.

The present paper intends to study, research and compare the concept of “Death” in John Donne’s works – the English metaphysical poet in Baroque era in seventeen’s century – and Molana’s – Iranian poet of seventh century. Since two poets are different in their view points but similar in concerning death in their works, this paper initially studies their life styles and then their mythical and religious themes in order to find out the why and how of the concept of death in both poets’ works. The present article aims to study the abovementioned concept as two lines – one as John Donne in Baroque era and the other as Molana and find out the similarities and differences which may make them parallel or crisscross.