بررسي تطبيقي «ابومسلم‌نامه» ابوطاهر طرسوسي و «ابومسلم الخراساني» جرجي زيدان

Comparative Study of Abu Muslim Nameh by Abu Tahre al-Tarsusi and Abu Muslim al – Khorasani by Jurji Zaydan

ستان‌پردازي و روايت درباره ابومسلم خراساني و قيام وي همواره محل بحث اديبان و مورخان و ديگر صاحبنظران بوده و هر كس به فراخور گرايش فكري و مسلك خويش درباره آن سخن‌سرايي كرده‌اند. در اين ميان دو تن از صاحبنظران ادب عربي و فارسي؛ جرجي‌زيدان و ابوطاهر طرسوسي با نگرشي خاص به مسأله ابومسلم و قيام وي پرداخته‌ و مفاهيم متفاوت و گاه متناقضي از وي ارائه كرده‌اند. با توجه به جايگاه ابومسلم خراساني، مقالـه پيش‌ رو بر آن است تا با روش تطبيقي، به مقايسـه ساختاري و محتوايي داستان‌هاي «ابومسلم الخراساني» و «ابومسلم نامه» بپردازد. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد نشانه‌اي از تأثير و تأثر ميان اين دو داستان وجود ندارد؛ شخصيت واقعي ابومسلم در هر دو اثر تا حدودي تحريف شده و زيدان هم در رعايت معيارهاي شكلي و هم در زمينه محتوايي داستانش، موفق‌تر از طرسوسي عمل كرده است.

Narration and recounting about Abu Muslim Khorasani and his uprising have always been the literati and historians and each described it according to their own understanding and attitude. Amongst all two Arabic and Persian literati – Jurji Zaydan and Abu Taher Tarsusi have studied Abu Muslim issue with a special attitude and offered various concepts as well as contradict ones. According to his status, the present paper intends to compare the structure and the content of Abu Muslim Khorasani and Abu Muslim Nameh's stories. The results show that there is no evidence of effect and affect between two stories. The real character of Abu Muslim has been distorted somehow in both works; Zeaydan has been more successful in considering the form and content both rather than Tarsusi.