بررسي تطبيقي مدايح نبوي در اشعار جمال الدين عبدالرزاق و صفي الدين حلّي

Comparative Study of Nabavi's Eulogies in Abdolrazzaq and Hilli's Poetries

آذين‌بندي سخن و شعر به مدايح نبوي به عنوان يكي از انواع ادبي همواره مورد توجه شعرا و نويسندگان ادب فارسي و عربي بوده و به گونه‌اي بيانگر اعتقاد و احترام به پيامبر(ص) كه از سوي آن حضرت(ص) هم مهر جواز يافته است. ادبيات مذهبي كه يكي از زيرمجموعه‌هاي مهم آن مدايح نبوي بوده، مغفول مانده است. اين پژوهش در صدد است كه با روش توصيفي- تحليلي و با استناد به شواهدي از اشعار اين دو شاعر، با رويكرد تطبيقي بيان دارد كه پيامبر(ص) در اشعار هر كدام چگونه نمود پيدا كرده است. هدف اين پژوهش مقايسه نعت رسول اكرم(ص) در تركيب بند جمال الدين عبدالرزاق اصفهاني و مدايح نبوي صفي الدين حلّي و بيان وجوه اشتراك و افتراق اين دو منقبت است. نتايج حاصل از تحقيق نشان مي‌دهد كه سروده‌هاي جمال الدين عبدالرزاق و صفي الدين حلّي در اشاره به مضاميني چون مقام و منزلت پيامبر(ص)، معراج، انشقاق قمر، معجزه هنگام ولادت، فضيلت و برتري رسول اكرم(ص) بر ساير انبيا، مدح پيامبر(ص) توسط جمادات و نباتات و استفاده از آيات و احاديث در اشعارشان تشابه دارد. نعت عبدالرزاق تك موضوعي بوده و فقط به مدح رسول اكرم(ص) پرداخته و از مدح آل رسول(ص) بازمانده است. ولي صفي الدين حلّي علاوه بر مدح پيامبر(ص) به مدح خاندان پيامبر(ص) پرداخته و آنان را بهترين عترت توصيف مي‌كند.

Speech and poem beautifing by Nabavi's eulogies as a literary type has always been interested by Persian and Arabic poets and authors. Religious literature _ which Nabavi eulogies is one of its subs_ has remained disregarded. The present paper intends to express how Mohammad – the Messenger – has been manifested in their poetries in descriptive – analytical method comparatively. The aim is to compare clause combinations of Jamalaldin Abdolrazzagh Esfehani and Safi Al Din Al Hilli's and express the similarities and differences. The results show that there are similarities in their poetries in applying lexicon such as ascension, birthday miracle, His priority to other Imams, His eulogy by other plants and creatures. Jamalaldin Abdolrazzagh Esfehani's eulogy is only about Mohammad the Prophet but Safi Al Din Al Hilli's is about Him and His Family members.