بررسي تطبيقي شرايط عقود اسلامي و قراردادهاي پشتيباني بانكداري اسلامي (مورد مطالعه: بانك شهر)

A Comparative Study of Islamic Contracts and Islamic Banking Support Contracts (A Study on Bank Shahr)

اسلام، بر همه مسائل اجتماعي به خصوص روابط اقتصادي سالم، تأكيد بسياري دارد. آنچه سبب لزوم بررسي و تطبيق مسائل مربوط به قراردادها در اسلام و قراردادهاي پشتيباني در بانكداري اسلامي شده است، وجود قراردادهاي متنوع در جامعه حاضر است. در اين تحقيق تلاش بر اين است تا پس از تعريف و تبيين قراردادها و اصول آن در آيات شريفه قرآن مجيد و تشريح ماهيت آن، به بررسي انطباق قراردادهاي پشتيباني در بانكداري با عقود و موازين شرعي و توصيه شده در اسلام پرداخته شود. شناسايي انواع قراردادها، بررسي مباني مشروعيت و تبيين اركان و آثار آنها در قراردادهاي پشتيباني در بانكداري اسلامي با رعايت تمامي جوانب آن در امور جاري بانك شهر صورت گرفته است. سؤال اصلي تحقيق حاضر اين است كه تا چه اندازه قراردادهاي پشتيباني بانك شهر، بر شروط توصيه و دستور داده شده در قراردادهاي اسلامي، منطبق مي‌باشند. در اين راستا پنج نوع از قراردادهاي مورد استفاده در مديريت امور پشتيباني بانك شهر، جهت تطبيق با شروط توصيه شده در آيات شريفه قرآن مجيد، بررسي و مطالعه شده‌اند. روش پژوهش در اين تحقيق، تحليل محتواي تلفيقي مي‌باشد. يافته‌هاي تحقيق نشان دادند كه در سه نوع از قراردادهاي بانكداري (خريد اقلام، طراحي، تهيه و راه‌اندازي سيستم‌ها و سرويس و نگهداري تجهيزات) تا بيش از 82 درصد انطباق و در دو نوع از قراردادها (واگذاري منافع و حق بهره‌برداري از زمين و اجاره ملك) تا 91 درصد انطباق با شرايط و توصيه‌هاي اسلام براي عقد قرارداد، وجود دارد.

Islam emphasizes all social issues, especially healthy economic relations. What has led to the need to examine and address the issues of contracts in Islam and the contracts of support in Islamic banking, is the existence of various contracts in the society. In this research, it is tried to examine the compatibility of the contracts of support in Islamic banking with the contractual and religious principles recommended in Islam, after defining and clarifying the contracts and principles in the verses of the Holy Quran and explaining its nature. Identifying types of contracts, examining the foundations of legitimacy and clarifying their pillars and effects in support contracts in Islamic banking, and observing all aspects of it in current affairs of the bank have been done. The main question of the present research is to what extent Bank Shahr support contracts comply with the provisions of the recommendations and orders in Islamic contracts. In this regard, five types of contracts used to support Bank Shahr have been investigated in order to comply with the recommended conditions in the Quranic verses of the Holy Quran. The research method in this study is integrated content analysis. The research findings showed that in three types of banking contracts -purchase of items, design, procurement and commissioning of equipment, service and maintenance of equipment-, up to 82% of compliance and in two types of contracts - assignment of interests and the right to exploit land and lease property-, there is up to 91% compliance with Islamic conditions and recommendations for contracting