اثر آبياري سطحي و زيرسطحي با آب شور و مالچ بر عملكرد و بهره‌وري آب ذرت و توزيع املاح در خاك

با توجه به محدوديت منابع آب در ايران و شرايط خاص جغرافيايي كشور، استفاده از شيوه‌هاي نوين آبياري با مصرف كمتر آب امري بديهي خواهد بود. با اعمال مديريت صحيح در سيستم آب، خاك و گياه مي‌توان ضمن افزايش محصول، يك كشاورزي پايدار ايجاد كرد. بدين منظور در اين پژوهش، 12 عدد لايسيمتر بتني به ابعاد 25/1×2×2 متر استفاده شد تا اثر پوشش گياهي (مالچ) روي راندمان مصرف آب و عملكرد محصول براي گياه ذرت، تجمع نمك و همچنين ميزان شستشوي نيترات در پروفيل خاك تحت دو سيستم آبياري سطحي و آبياري زيرزميني تراوا موردبررسي قرار گيرد. براي آبياري از آبي با هدايت الكتريكي dS/m 4 استفاده شد. طرح مذكور داراي دو تيمار اصلي (آبياري سطحي و زيرزميني تراوا) و دو تيمار فرعي (مالچ و بدون مالچ) با آزمايش به‌صورت فاكتوريل و در در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي و در سه تكرار در مركز تحقيقات آب و هواشناسي پرديس كشاورزي دانشگاه تهران واقع در شهر كرج در سال 1389 اجرا گرديد. آبياري سطحي بر اساس رطوبت موردنياز خاك و آبياري زيرزميني تراوا روزانه به‌اندازه مقدار آب مصرف‌شده، صورت ‌گرفت. نتايج نشان داد كه سيستم آبياري زيرزميني اثر بسيار معني‌داري در كاهش آب مصرفي (53 درصد با مالچ و 40 درصد بدون مالچ) و افزايش عملكرد محصول (46 درصد در عملكرد دانه‌اي، 50 درصد در عملكرد علوفه‌اي و 12 درصد در وزن هزار دانه ذرت) نسبت به سيستم آبياري سطحي دارد. همچنين آبياري زيرزميني با كاهش آبشويي نيترات و نمك، از شور شدن و آلودگي لايه‌هاي زيرين خاك جلوگيري نموده است. وجود مالچ در لايسيمتر ها نيز، اثر بسيار معني‌داري بر كاهش آب مصرفي و عملكرد ذرت نشان داد. همچنين وجود مالچ در هر دو سيستم آبياري زيرزميني تراوا و سطحي، غلطت نمك در سطح خاك را به ترتيب 40 و 30 درصد كاهش داده است. درنتيجه در مناطقي كه از آب شور براي آبياري استفاده مي‌كنند، سيستم آبياري زيرزميني تراوا عملكرد بهتري را نسبت به سيستم آبياري سطحي حاصل مي‌كند و استفاده از مالچ، مي‌تواند باعث افزايش عملكرد و كاهش نياز آبشويي شود.