تأثير پوشش سنگريزه سطحي بر ويژگي‌هاي هيدروليكي جريان‌هاي سطحي و آستانه تشكيل شيار با شبيه‌سازي رواناب در شرايط صحرائي

پوشش سنگريزه سطحي به طور مستقيم فرايند هاي فرسايش خاك را به ويژه در مناطق كم آب و خشك كه امكان استقرار پوشش گياهي كم است، تحت تاثير قرار مي دهد. هدف از اين پژوهش، بررسي اثر پوشش هاي مختلف سنگريزه سطحي بر ويژگي هاي هيدروليكي جريان هاي سطحي و ويژگي‌هاي هندسي تشكيل شيار بود. به اين منظور، 36 كرت با طول و عرض به‌ترتيب 20 و 5/0 متر در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي، دانشگاه شهركرد با شيب 3 درصد احداث شد. سپس براي شروع آزمايش، پوشش سنگ‌ريزه اي به صورت تصادفي در سطح كرت ها پخش شد. در هر آزمايش پس از تنظيم جريان سطحي، رواناب سطحي از ابتداي كرت به سطح خاك وارد و آزمايش به مدت 60 دقيقه پس از شروع رواناب ادامه يافت. تيمارها شامل چهار تراكم پوشش سنگ‌ريزه (صفر، 10، 20 و 30 درصد) و سه شدت جريان سطحي (5/2، 5 و 5/7 ليتر در دقيقه) در سه تكرار بودند، كه تحت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه ويژگي هاي هيدروليكي جريان شامل عمق جريان، ضريب زبري مانينگ و تنش برشي جريان با افزايش پوشش سنگ‌ريزه اي سطحي در جريان هاي سطحي متفاوت به صورت خطي و به طور معني داري افزايش و سرعت جريان سطحي به صورت نمائي و به طور معني دار كاهش يافت. مقايسه آماري اثر پوشش هاي مختلف سنگ‌ريزه بر ويژگي‌هاي هندسي شيار تشكيل شده در پوشش هاي مختلف سنگ‌ريزه سطحي نشان داد كه تيمارهاي فوق به طور معنيداري موجب كاهش زمان، تعداد و عمق شيارهاي تشكيل شده شد.