تأثير بخش خدمات بر شكل‌گيري پديده نخست‌شهري در استان خوزستان

The Impact of Service Sector on Forming Primate City Phenomenon in Khuzestan Province

در ادبيات اقتصاد شهري، نخست‌شهري، پديده اي است كه در نظام شهري يك منطقه يك شهر بسيار بزرگ در ميان شهرهاي كوچك شكل مي‌گيرد كه بخش عمده‌اي از جمعيت و فعاليت‌هاي اقتصادي آن منطقه، در آن متمركز مي‌شوند. بر اساس تئوري‌هاي اقتصاد شهري، توليد ناخالص داخلي، يكي از عواملي است كه مي‌تواند در شكل‌گيري پديده نخست‌شهري مؤثر باشد. با توجه به بخش خدمات در اقتصاد استان خوزستان و اين‌كه با وجود صنعتي بودن استان، بيش از نيمي از شاغلان آن در بخش خدمات مشغول فعاليت هستند، در اين تحقيق با تفكيك توليد ناخالص داخلي بر‌حسب ارزش‌افزوده بخش ها، به بررسي تأثيرگذاري بخش خدمات بر شكل‌گيري پديده نخست‌شهري در اين استان پرداخته شده است. براي انجام تحقيق، از داده هاي سري زماني 1390-1370 و روش خود توضيح برداري با وقفه‌هاي گسترده (ARDL) با كمك نرم‌افزار مايكروفيت، استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان دادند كه بخش خدمات هم در كوتاه مدت و هم در بلندمدت، تأثير مثبت معني‌داري بر نخست‌شهري استان خوزستان دارد. با توجه به يافته هاي تحقيق، براي رشد متوازن نظام شهري استان توصيه مي‌شود سياست هاي حمايتي از بخش خدمات به سمت ساير بخش هاي اقتصادي استان (به ويژه بخش كشاورزي)، جابه‌جا شوند.

In the literature of urban economics, primate city is a phenomenon that a very large city is formed among small cities in urban system of a region that a major part of population and its economic activities of that region is concentrated in it. According to urban economics theories, GFP is one of the factors that can be influential in forming a primate city phenomenon. Given service sector in the economy of Khuzestan Province and despite this province is industrial one, more than half of employed people are engaged in service sector. In this research, the effectiveness of service sector on forming the phenomenon of primate city in this province has been addressed by separating GDP based on sectors’ VAT. To do this research, time series data during 1991-2011 and Autoregressive Distributed Lag (ARDL) model by using Microfit software were used. The results indicated that service sector has significant impact on primate city of Khuzestan Province both in short-term and long-term. According to the findings, for balanced growth of urban system in the province, it is recommended that to change supportive policies from service sector to other economic sectors of the province, particularly agriculture sector.