فهم و اثبات بساطت حق‌تعالي در پرتو قيوميت الهي از ديدگاه ملاصدرا

Understanding and Proving the Simplicity the Truth in the Light of Divine Self-Existence from the Viewpoint of Mulla Sadra

اهتمام صدرالمتألهين به صفت قيوم پروردگار در مجموع صفات الهي، مسئله‌اي غير قابل انكار است. آن‌سان كه وي جميع معارف ربوبي و مسائل معتبر در علم توحيد را منشعب از آن مي‌داند كه به همراه اسم حيّ به عنوان اسم اعظم حق‌تعالي در برخي از روايات بيان شده است. نوشتار حاضر در صدد تبيين بساطت حقيقي پروردگار بر مبناي قيوميت الهي است. ملاصدرا به كرّات، با ترسيم جايگاه صفت قيوم به عنوان مبدأ صفات اضافي، آن را واسطۀ اتصاف ذات به صفات فعليِ متأخر از ذات مي‌داند كه در نتيجه خللي در بساطت ذات الهي وارد نمي‌شود. بر اساس مباني صدرايي، فهم و اثبات مقدمات قاعدۀ بسيط‌الحقيقه نيز بر پايۀ قيوميت امكان‌پذير است؛ به گونه‌اي كه اثبات بساطت ذات الهي و فهم نحوۀ كل‌الاشياء بودن آن، در پرتو اين اسم صورت مي‌پذيرد

The interest of adr al-Muta’allihīn in the attribute of the Self- Existence of the Lord among all divine attributes is undeniable. He is the one who considers all the divine teachings and authentic issues in theology of tawhid to be resulted from it. It is along with the name of Ever-living (al-Hayy) as the great name of God Almighty expressed in some of the traditions. The present paper seeks to explain the true simplicity of the Lord based on Divine Self-Existence. Drawing the position of the attribute of Self-Existing (Qayyum) as the origin of the relative attributes, Mulla Sadra repeatedly considers it as the link for the qualification of the essence to the active attributes that is posterior of the essence, which, as a result, not harmful for the divine essence. Based on Sadra’s principles, the understanding and proving thepremises of the rule of indivisible entity is also possible on the basis of self-existence in such a way that the proving of the simplicity of Divine Essence and understanding of its wholeness will be made in the light of this name.