معاد جسماني از منظر قاضي سعيد و آقاعلي مدرس

Physical Resurrection from the Perspective of Judge Saeed and Agha Ali Modarres

معاد جسماني عنصري از منظر ابن‌سينا و ملاصدرا، دو طلايه‌دار حكمت اسلامي، با محذوراتي مواجه است. قاضي سعيد قمي شاگرد باواسطۀ صدرالمتألهين و آقاعلي مدرس زنوزي شارح مكتب صدرا مي‌باشد، با وجود اين، هر دو ديدگاهي متفاوت از ديدگاه صدرا در باب معاد جسماني ارائه داده و قائل به حشر ابدان عنصري شده‌اند. به باور هر دو حكيم، آخرت در نشئه‌اي متفاوت از نشئۀ دنيا تحقق مي‌يابد. همچنين تعلق نفس به بدن با مرگ از بين نمي‌رود، بلكه توجه نفس به بدن حتي بعد از پوسيده شدن بدن و تفرق اجزا وجود دارد و اجزاي بدن بعد از مرگ، حركت و سير تكاملي خود را ادامه مي‌دهند و نفس در قيامت به بدني تعلق مي‌گيرد كه از همين مادۀ اجزاي بدن دنيوي تشكيل شده است. بعد از تبيين دو ديدگاه مشخص خواهد شد كه تبيين آقاعلي مدرس از قوت علمي و استدلالي بيشتري برخوردار است.

The physical resurrection in view of the two wise men of the Islamic philosophy -Avicenna and Mulla Sadra- has been faced with problems; while Ghazi Saeed Qomi is the mediate student of adr al- Muta’allihīn and Agha Ali Modarres Zenoozi who is a commentator of the school of Sadra, their view on physical resurrection are different from Sadra’s perspective and both believe in gathering of the elemental bodies; both of them believe that the Hereafter will be realized in a different world other than this world, and attachment of the soul to the body does not disappear with death, rather the soul’s attention to the body is available even after rotting the body and dividing the components, and the ingredients of the body continue to move and evolve after death, and the soul at the resurrection is connected to the body composed of the same material of the worldly body components. After explaining these two ideas, it will be clear that the explanation of Agha Ali Modarres is more scientific and arguable.