تأثير نوع برنامه‌ ريزي ورزشي بر عملكرد اجتماعي و انطباقي ‌دختران دبيرستاني

The Effect of Sport-Scheduling Type on Social and Adaptive Functioning in High School Girls

هدف از پژوهش حاضر، آزمون فرضيۀ بيش‌برنامه‌ريزي در‌زمينۀ ورزش و تعيين تأثير نوع برنامه‌ريزي ورزشي (عدم مشاركت، مشاركت فراغتي و مشاركت آماتور در ورزش‌هاي سازمان‌يافته) بر عملكرد اجتماعي و انطباقي دختران دبيرستاني بود. در اين پژوهش توصيفي ـ پس‌رويدادي، 270 دانش‌آموز دختر (110 غيرورزشكار، 97 ورزشكار فراغتي و 63 ورزشكار آماتور) نسخۀ اعتباريابي‌شدۀ مقياس عملكرد اجتماعي و انطباقي كودكان و نوجوانان را تكميل نمودند كه داده‌هاي حاصل از آن با استفاده از تحليل واريانس چند‌متغيره و آزمون‌هاي تعقيبي مرتبط در سطح اطمينان 95 درصد تحليل گرديد. براساس يافته‌ها، نوع برنامه‌ريزي ورزشي بر ابعاد عملكرد تحصيلي، روابط با هم‌سالان و وظايف خانگي/ مراقبت از خود تأثير معناداري داشته است؛ اما اثر آن بر روابط با خانواده به‌لحاظ آماري معنادار نمي‌باشد. تحليل‌هاي تعقيبي نيز نشان مي‌دهد كه عملكرد تحصيلي گروه آماتور پايين‌تر از گروه‌هاي فراغتي و غيرورزشكار است؛ اما روابط با همسالان در گروه آماتور از گروه فراغتي و غيرورزشكار و نيز روابط با هم‌سالان در گروه فراغتي بالاتر از گروه غيرورزشكار مي‌باشد. علاوه‌براين، سطح وظايف خانگي و مراقبت از خود در گروه آماتور بالاتر از گروه غيرورزشكار بوده و در ساير موارد تفاوت‌ها از نظر آماري معنادار نمي‌باشند. درمجموع، نتايج پيشنهاد مي‌كنند كه انتقال مشاركت از ورزش فراغتي به رقابتي، تأثير مثبتي بر كيفيت عملكرد اجتماعي (روابط با هم‌سالان) و انطباقي (وظايف خانگي و مراقبت از خود) دارد؛ اما ممكن است موجب افت تحصيلي گردد. شايان‌ذكر است كه يافته‌ها از فرضيۀ بيش‌برنامه‌ريزي در‌مورد اثرات منفي افزايش در فعاليت‌هاي سازمان‌يافته حمايت مي‌كند.

The Purpose of this study was to examine the “Over-Scheduling Hypothesis” in the sport context and determine the effect of sport-scheduling type on social and adaptive functioning in high school girls. In this descriptive-ex post facto research, 270 girl students (110 non-athletes, 97 recreational athletes, and 63 amateur athletes), completed the validated version of Child and Adolescent Social and Adaptive Functioning Scale and resulted data were analyzed using multivariate analysis of variance and related follow-up tests at 95 percent confidence level. Based on the findings, the type of sport scheduling had a significant effect on academic performance, peer relationships, and home duties/self-care, but its effect on family relationships was not statistically significant. Follow up analysis showed that academic performance in amateur group is lower than recreational and non-athlete groups, but peer relationships in amateur group is higher than recreational and non-athlete groups and also peer relationships in recreational group is higher than non-athlete group. Home duties/self-care level in amateur group was higher than non-athlete group and all differences in other comparisons were not statistically significant. The results suggest that shifting participation from recreational to competitive sport, has positive effect on quality of social (peer relationships) and adaptive (home duties/self-care) functioning, but it may cause to an academic slump. The Findings support the over-scheduling hypothesis in terms of negative effect of increase in organized activities.