كليدواژه :
تابع تشخيص , تجزيه ي خوشه اي , تنش خشكي , صفات زراعي
چكيده فارسي :
تنش خشكي عامل اصلي كاهش عملكرد گياهان در مناطق خشك و نيمه خشك مي باشد. در اين مطالعه، گروه بندي تحمل به خشكي 19 ژنوتيپ گندم متعلق به سه گروه حساس، بينابين و متحمل تحت سه شرايط آبياري (عادي، تنش متوسط و تنش شديد) با استفاده از برخي صفات زراعي و فيزيولوژيكي مرتبط با تحمل به خشكي، از طريق تجزيه ي خوشه اي به روش UPGMA مورد ارزيابي قرار گرفتند. آزمايش به صورت فاكتوريل با طرح پايه كاملاً تصادفي در سه تكرار پياده شد و صفات ارتفاع بوته، وزن تر بوته، طول سنبله اصلي، طول ريشك، وزن خشك بوته، عملكرد دانه و محتوي نسبي آب برگ ژنوتيپ ها اندازه گيري شدند. تجزيه واريانس داده‌ها نشان داد كه تنش خشكي اثر معني داري بر تمامي صفات مورد مطالعه، به جز طول ريشك، داشت. تنش خشكي موجب كاهش در اكثر صفات مورد اندازه گيري گرديد و بيشترين كاهش در عملكرد دانه ديده شد. تجزيه ي خوشه اي ژنوتيپ هاي مورد مطالعه را در هر دو شرايط تنش، در سه گروه قرار داد. به طوري كه ژنوتيپ هاي 15، 13، 12، 16 و 17 در شرايط تنش شديد خشكي در اكثر صفات مورد مطالعه ميانگين كمتري را به خود اختصاص دادند. نتايج گروه بندي در شرايط تنش شديد خشكي نشان داد كه خوشه بندي گروه دوم و سوم با نتايج برخي از تحقيقات پيشين مطابقت كامل داشته ولي در خوشه اول سه مورد عدم مطابقت با معرفي اوليه ديده شد. لذا، در شرايط تنش شديد خشكي گروه بندي اوليه، به خصوص در مورد اكثر ژنوتيپ هاي حساس و متحمل، صادق است.
چكيده لاتين :
Drought stress is one of the main limiting factors crop production in arid and semiarid regions. In this study, drought tolerance of 19 wheat genotypes were evaluated by using UPGMA cluster analysis. To this end, the effect of drought stress on a number of related agronomic and physiological traits of wheat genotypes, belonging to three groups of sensitive, intermediate and drought tolerant, under three conditions of normal, moderate and severe drought stress were studied. A factorial experiment based on completely randomized design with three replications was performed. Traits like plant height, shoot fresh weight, spike length, awn length, shoot dry weight, seed yield and relative water content of genotypes were measured. Analysis of variance showed that the effects of drought on all traits except awn length were significant. Most of the traits were negatively affected by drought stress. Highest reduction was observed in grain yield. Cluster analysis grouped genotypes exposed to drought stresses in to three categories. Genotypes numbering 15, 13, 12, 16 and 17 expirienced low means in all of traits under study. The results also showed that the second and third groups, resulting from cluster analysis, were in agreement with the results of previous researches reported. The first cluster, however, was found to be inconsistent with their initial introduction grouping under severe drought stress conditions. Therefore, the initial grouping was consistent especially in most of sensitive and tolerant genotypes under severe drought stress conditions.
