تأثير غلظت‌هاي مختلف بنزيل آمينوپورين و نفتالين استيك اسيد بر باززايي مستقيم ريزنمونه‌هاي چهار بوم‌جور موسير (Allium hirtifolium) درشرايط درون شيشه‌اي

The effect of different concentrations of benzylaminopurine and naphthalene acetic acid on direct regeneration of explants of four Persian shallot (Allium hirtifolium) ecotypes at in vitro condition

در اين پژوهش تأثير تركيبي از غلظت­هاي مختلف بنزيل‌آمينو پورين (0، 1، 1/5 و 2 ميلي­گرم در ليتر) و نفتالين استيك اسيد (0، 0/25، 0/5 و 1 ميلي­گرم در ليتر) بر پيازچه­ زايي مستقيم و غيرمستقيم ريزنمونه­ هاي پياز يعني سوخ چهار بوم‌جور (اكوتيپ) موسير (لرستان، زنجان، سنندج و اراك) در محيط كشت MS بررسي شد. نتايج نشان داد كه تيمارهاي مختلف هورموني و بوم‌جور، زمان و درصد سوخك (Bulblet)زايي، شمار، طول و وزن سوخك­هاي باززايي‌شدۀ موسير را تحت تأثير قرار دادند. استفاده از بنزيل آمينو پورين (BAP) و نفتالين استيك اسيد (NAA) باعث تسريع در سوخك ­زايي شد و در تيمار 5/1 ميلي­گرم در ليتر BAP همراه با 0/5 ميلي­گرم در ليتر NAA، بالاترين درصد سوخك­ زايي مستقيم (82/26%) با ميانگين 14/13 عدد بيشترين شمار سوخك به دست آمد. سوخ‌هاي بوم‌جور اراك، درصد بالايي از سوخك‌زايي (64/61%) و شمار بيشتري سوخك باززايي‌شده از هر ريز نمونه (10/33) را نشان دادند. پينه (كالوس)­زايي تنها در تيمار 2 ميلي‌گرم در ليتر BAP به همراه 1 ميلي­گرم در ليتر NAA (73/05 درصد) و تيمار 1 ميلي­گرم در ليتر BAP به همراه 0/5 ميلي­گرم در ليتر NAA (23/67 درصد) مشاهده شد. ريشه­ زايي در محيط كشت بدون هورمون اكسين در زمان كمتري در مقايسه با ديگر تيمارها صورت گرفت و با درصد بالايي از ريشه ­زايي (79/92%) نيزهمراه بود. بنابر نتايج به‌دست‌آمده كشت سوخ‌هاي موسير منطقۀ اراك در محيط كشت داراي 1/5 ميلي­گرم در ليتر BAP همراه با 0/5 ميلي­گرم در ليتر NAA براي توليد انبوه سوخك ­هاي درون شيشه ­اي موسير توصيه مي­شود.

In the present study, the effects of different concentrations of benzylamino purine (0, 1, 1.5 and 2 mg l-1) and naphthalene acetic acid (0, 0.25, 0.5 and 1 mg l1-) on direct and indirect bulblet rejected set by user of basal plate explants of four ecotypes of Psersian shallot (Lorestan, Zanjan, Sanandaj and Arak) on MS medium were investigated. The results showed that different hormonal treatments and ecotypes affected the time and percent of bulblet regeneration as well as the number, length and weight of regenerated bulblets. Moreover, direct and indirect regeneration of bulblet were different among the treatments. Application of BAP and NAA accelerated the bulblet regeneration of Persian shallot explants and the highest bulblet regeneration (82.26%) and maximum bulbllets number (14.13) were obtained by 1.5 mg g-1 BAP with 0.5 mg l-1 NAA. The explants of Arak ecotype showed the highest percent of bulblet regeneration (64.61%) and bulblets number (10.33) per each explant. The callus induction was only observed in 2 mg l-1 BAP+1 mg l-1 NAA (75.05%) and 1 mg l-1 BAP+0.5 mg l-1 NAA (23.67%) treatments. The rooting of bulblet in all the studied ecotypes was obtained in hormone-free medium in the shortest time (25 after culture) in comparison with other treatments that was also accompanied with the highest percent of rooting (79.917%). According to the results the culture of Arak ecotype bulbs in medium with 1.5 mg g-1 BAP and 0.5 mg l-1 NAA is advisable for invitro bulblets production of Persian shallot.