بررسي تغييرپذيري هاي ناشي از خشكي در نژادگان طبيعي مركبات

Effects of drought on citrus natural genotypes

درختان مركبات دماي پايين و زهكشي ضعيف خاك را به‌خوبي تحمل نكرده و در صورت پرورش آن‌ها در مناطق گرم در معرض تأثير زيانبار خشكي‌ قرار مي‌گيرند. اين پژوهش، به‌منظور بررسي تأثير خشكي بر محتواي نسبي آب برگ، نشت يوني، ميزان تجمع مالون‌د‌آلدييد، كربوهيدرات محلول كل و عنصرهاي پتاسيم و كلسيم در دانهال‌هاي نوسلار نژادگان (ژنوتيپ) طبيعي مركبات به همراه دو پايۀ حساس و مقاوم به خشكي به‌صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كامل تصادفي با سه تكرار در شرايط گلخانه‌اي انجام شد. عامل‌ها شامل ده نژادگان مختلف و تيمار‌هاي آبياري كامل (شاهد) و تنش شديد (قطع آبياري) بودند. نتايج بررسي‌هانشان داد، پونسيروس به دليل نشت يوني پايين­تر (31/85 درصد)، تجمع كمتر مالون­دآلدييد (134/4 نانومول بر گرم وزن خشك برگ) و در نتيجه پراكسيداسيون كمتر چربي (ليپيد)ها و ميزان كلسيم بالاتر (57 ميلي‌گرم بر گرم وزن خشك برگ) نسبت به ديگر نژادگان‌ها متحمل به خشكي و راف‌لمون به دليل تجمع بيشتر مالون­دآلدييد (356/9 نانومول بر گرم وزن خشك برگ) و در نتيجه پراكسيداسيون بيشتر چربي‌ها، نشت يوني بالا (69/43 درصد) و ميزان پايين­تر كلسيم (32/63 ميلي‌گرم بر گرم وزن خشك برگ) در مقايسه با ديگر نژادگان‌ها، حساس به خشكي هستند. همچنين نژادگان طبيعي شل‌محله به دليل نشت يوني بالا (77/17 درصد) و تجمع پايين كربوهيدرات محلول كل (48/45 ميلي‌گرم بر گرم وزن خشك برگ)، پس از راف‌لمون در رتبۀ بعدي حساسيت قرار داشت. بنابراين با توجه به مقايسۀ ميانگين‌ها و همبستگي خوب نشت يوني با دورۀ بقا، مي‌توان آن‌ را به‌عنوان نشانگر فيزيولوژي مناسب در مبحث تحمل به خشكي معرفي كرد.

Citrus tolerate low temperature and weak drainage. Growing citrus in warm regions, expose them to drought. This research was conducted to investigate drought effect on relative water content, ion leackage, malondialdehyde, soluble sugars, potassium and calcium nutrients in nucellar seedlings of citrus natural genotypes with two susceptible and tolerant rootstocks in factorial test based on randomized completely design with three replications in glasshouse conditions. Factors included commercial Citrus genotypes and two level of irrigation (optimum irrigation and withholding irrigation). The results showed that Poncirus because of lower ion leakage (31.85 %), lower malondealdehyde accumulation (134.4 nm/gdw) and higher calcium content (57 mg/gdw) compared with other genotypes was more tolerant to drought. Rough lemon because of higher malondealdehyde accumulation (356.9 nm/gdw), high ion leakage (69.43 %) and lower calcium content (32.63 mg/gdw) compared with other genotypes, was susceptible to drought. Genotype of Shelmahalleh because of high ion leakage (77.17 %) and slight total soluble carbohydrate accumulation was susceptible to drought after Rough lemon. Therefore, we could consider ion leakage as a proper physiological marker for drought tolerance with regard to means comparison and its good correlation to survival time.