عوامل فردي و رفتاري موثر بر افزايش نمايه توده بدني دانش آموزان متوسطه اول شهرستان بابل

Personal and Behavioral Factors Affecting Body Mass Index in First Grade Highschool Students of Babol, Iran

سابقه و هدف: روند رو به افزايش نمايه توده بدني يا (Body Mass Index) نوجوانان يكي از مشكلات تهديد كننده جوامع امروزي است. عوامل متعددي ممكن است در بالا رفتن BMI نوجوانان نقش داشته باشند. اين مطالعه به منظور شناسايي عوامل فردي و رفتاري موثر بر BMI دانش­ آموزان شهرستان بابل انجام شد. مواد و روش­ها: اين مطالعه مقطعي در بهار 1393 بر روي 504 دانش آموز كه به روش نمونه‌گيري طبقه اي و تصادفي انتخاب شدند، انجام گرديد. داده ها با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته حاوي متغيرهاي فردي و رفتاري شامل سن، مصرف فست فود، ورزش، پياده روي، بلوغ فيزيولوژيك، مصرف شير مادر، با پرسش از مادر دانش آموزان، تكميل گرديد. BMIدانش آموزان محاسبه و بر اساس صدك­هاي استاندارد CDC2000 تحليل شد. يافته­ ها: ميانگين BMI 496 دانش ­آموز مورد مطالعه 4/4±21/5 بود كه 78 نفر(15/7) داراي اضافه­ وزن و 71 نفر(14/3) چاق بودند. ميانگين BMI دانش­ آموزان دختر بالاتر از پسران(4/3±21/9 در مقابل 4/5±21)، ميانگين BMI افراد بلوغ شده بالاتر از بلوغ نشده (4/3±21/9 در مقابل 4/3±20/5) و برخورداري از اتومبيل خانوادگي (4/2±21/6 در مقابل 4/3±20/9) بود، همچنين مدت مصرف شير مادر (0/103-=r) و (0/021=p)، موتور سيكلت، مصرف فست فود، نوشابه هاي گازدار و پياده روي با BMI ارتباط معني دار داشت (0/05>p). اما با رتبه تولد، برخورداري از دوچرخه خانواده، نحوه تردد بين منزل و مدرسه، كار با رايانه، تماشاي تلويزيون و ساعات مطالعه، سن، تحصيلات و شغل والدين رابطه معني داري نداشت. نتيجه گيري: نتايج مطالعه نشان داد كه برخي از عوامل فردي و اجتماعي در افزايش BMI دانش ­آموزان موثرند.

BACKGROUND and OBJECTIVE: Nowadays, increasing body mass index (BMI) in adolescents is a major threat for communities, and various factors can play a role in this regard. This study aimed to evaluate several personal and behavioral factors contributing to the increasing trend in BMI of students of Babol, Iran. METHODS: This cross-sectional study was conducted in 504 students, who were selected through random stratified sampling during spring 2014. The data were collected using a researcher-made questionnaire evaluating demographic and behavioral variables including age, fast food consumption, exercise, walking, physiological puberty, and breastfeeding. The questionnaires were filled out by the students and their mothers. BMI of the students was calculated and analyzed based on the percentiles of CDC 2000 standards. FINDINGS: The mean BMI of 496 students was 21.5±4.4 kg/m2; 78(15.7%) students were overweight and 71(14.3%) were obese. Mean BMI of the female students was higher than males (21.9±4.3 vs. 21.0±4.5); the mean BMI of the pubertal students was higher than those who had not reached puberty (21.9±4.3 vs. 20.5±4.3), and mean BMI of the students who owned a family car was higher than those who did not (21.6±4.2 vs. 20.9±4.3). Moreover, duration of breastfeeding (r=-0.103, p=0.021), motor vehicle ownership, consumption of fast foods and soft drinks, as well as walking had a significant relationship with BMI (p<0.05). Contrastingly, BMI did not have a significant relationship with birth order, possessing a bicycle, commuting between home and school, knowledge of computer, television viewing, hours of reading, as well as parental age, education, and occupation. CONCLUSION: The results showed that some personal and social factors could increase BMI of the students.