بازشناسي مؤلفه هاي سنجش ميزان فرسودگي شهر قزوين با بهره گيري از منطق فازي و تلفيق مدل هاي تصميم گيري

Recognition of the Components of Measuring the Amount of Depletion Deteioration in Qazvin City Using Fuzzy Logic and Integrating Multi-Criteria Decision Making Models and GIS

كي از مشكلات اساسي شهرهاي ايران مسئله‌ي فرسودگي بافت‌هاي شهري است كه در اثر افزايش جمعيت و توسعه شتابان شهرنشيني در سال‌هاي اخير به وجود آمده است، اين مسئله باعث جابه‌جايي شهروندان و به‌تبع آن كاربري‌هاي مهم شهري از نواحي سكونتي اوليه به نقاط جديد گرديده است. به‌تدريج هسته‌هاي اوليه‌ي سكونتي ازنظر كالبد و عملكرد دچار مشكلات و تغييرات اساسي شده، به سمت فرسودگي و افت كيفيت زندگي شهروندان پيش مي‌روند، ازاين‌رو نوسازي، بازسازي و بهسازي اين بافت‌ها يكي از دغدغه‌هاي مهم مديران شهري است. اين مقاله تلاش دارد تا با ارائه مدلي مكانمند، به بهبود وضعيت بافت‌هاي فرسوده شهري ايران نائل آيد، ازاين‌رو شهر قزوين به‌عنوان يكي از شهرهاي مهم و تاريخي ايران، مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته است. روش تحقيق در اين پژوهش از نوع توصيفي-تحليلي است و از طريق مطالعات كتابخانه اي، اسنادي و مشاهدات ميداني تمامي مولفه هاي عملكردي و كالبدي مؤثر بر ميزان فرسودگي بافت‌هاي شهري شناسايي و تعريف گرديده، سپس با در نظر گرفتن مدل‌هاي ANP و TOPSIS و اعتبارسنجي آن‌ها مناسب ترين روش در تعيين اهميت معيارها نسبت به هم معرفي شده، همچنين از تلفيق مدل‌هاي تصميم گيري چندمعياره با سامانه اطلاعات مكاني و بهره گيري از منطق فازي به شناسايي و درجه بندي ميزان فرسودگي محله هاي شهر قزوين پرداخته شده است. نتايج پژوهش نشان دهنده اين موضوع است كه عوامل اجتماعي و اقتصادي(عملكردي) ساكنين در محله هاي شهري، تأثير به سزايي بر روي كالبد و روند فرسايش محلات دارد، به طوري كه نقشه نهايي بافت‌هاي فرسوده حاصل از مدل به ما نشان مي‌دهد كه برخلاف نقشه بافت فرسوده مصوب در سال هاي 1387 و 1389 كه تنها حدود 14 درصد از شهر قزوين(504 هكتار) را با استفاده از 3 شاخص ريزدانگي، نفوذناپذيري و ناپايداري، فرسوده معرفي مي نمايد، با درنظر گرفتن شاخص هاي 22 گانه عملكردي و كالبدي در اين پژوهش، مساحت بافت‌هاي فرسوده شناسايي شده به 1564 هكتار در قالب 27 محله، يعني 42.8 درصد از مساحت 3647 هكتاري شهر قزوين رسيده است كه اين مسئله نامناسب بودن كيفيت زندگي، در حدود نيمي از شهر قزوين را نشان مي‌دهد

One of the major problems in the Iranian cities is distressed urban areas, which has been caused by population growth and the rapid development of urbanization in recent years; this has led cities to displacement of citizens and consequently displacement of important urban utilities from primary residential areas to new ones. Gradually, the initial housing cores have been in major problems and changes in terms of performance and fabrics which leads to distress and decline in life quality of the citizens. Distressed urban textures is one of the most important issues of urban spaces, which is cause Disorganization, imbalance, lack of proportion and disproportion witch is classified into two categories, relative distressed (fabric or performance) and complete distressed (fabric and performance). The subject of restructuring urban decay is one of important subjects in developing urban frameworks. According to studies, 20 percent of urban areas located in urban decays, and 30 percent of the urban population are living in urban decay Therefore, renovation, rehabilitation and repair of these textures along with new ones is one of the important concerns of urban managers. This research tries to improve gentrification in Iran by providing a spatial model, Therefore the Qazvin city has been studied as one of the most important and historic cities in Iran. The research method in this research is descriptive-analytical and all of the functional and physical standards affecting urban distressing are identified and defined based on library studies, documentation and field observation. Then, by considering the ANP and Topsis models and validating them, the most appropriate method for determining the significance of the criteria is introduced as well as the combination of multi-criteria decision making models with Geographic Information System (GIS) and fuzzy logic has been used to identify and grade distressed neighborhoods in Qazvin. The results of the research indicate that the social and economic factors (functional) of residents in urban neighborhoods have a significant impact on the structure and erosion of the neighborhoods, so that the final distressed texture map of the model`s output shows us that In contrast to the distressed texture map in 1387 and 1389, by using three indicators of Microhardness, impenetrability and instability, about only 14 percent of Qazvin city is estimated distressed (504 hectares), by considering 22 functional and physical indicators In this study, the identified area of distressed texture was 1564 hectares in the form of 27 neighborhoods, in the other words 42.8 percent of ​​ Qazvin`s area (3647 hectares) which all these studies indicates low quality of life in about half of the city of