مطالعه خصوصيات زمين‌شناختي مهندسي گرانيت‌هاي بروجرد

The study of the engineering geological properties of Boroujerd granites

فراواني سنگ­هاي گرانيتي و استفاده زياد از آنها به عنوان سنگ نما و مالون، شناخت ويژگي­هاي زمين‌شناختي مهندسي اين سنگ­ها را ضروري ساخته است. شناخت تنوع سنگ‌شناختي و ويژگي‌هاي فيزيكي و مكانيكي اين سنگ‌ها از اين جهت كه ساختگاه برخي سدها (سدهاي شهريار و طرق و پي سازه‌هاي مسكوني و تجاري را در بعضي از مراكز جمعيتي كشور تشكيل مي­دهند نيز قابل اهميت مي­باشد. در اين پژوهش بر اساس بازديدهاي صحرايي در شمال و شمال‌خاوري بروجرد، رخنمون­هاي مناسب توده گرانيتي بروجرد شناسايي شد و نمونه‌برداري از آن ها انجام شد. با مطالعه مقاطع نازك از نمونه ­هاي تهيه شده از 7 معدن، خصوصيات كاني‌شناختي، بافت و نام زمين‌شناختي گرانيت­­ها تعيين گرديد. با توجه به نتايج حاصله توده گرانيتي بروجرد متشكل از گرانوديوريت، مونزوگرانيت، گرانيت سفيد و توناليت مي‌باشد. مطالعات سنگ‌شناختي وجود شكستگي­هاي ميكروسكوپي ناشي از تكتونيك فعال منطقه را تاييد مي­كند. در اين پژوهش خصوصيات فيزيكي و مكانيكي 224 نمونه سنگ گرانيت با انجام آزمون‌هاي استاندارد تعيين شده است. مطابق با رده‌بندي آنون (Anon) وزن واحد حجم گرانيت­هاي بروجرد متوسط تا زياد مي‌باشد. ميزان جذب آب در اكثر نمونه‌ها كمتر از 1 درصد است. حداكثر سختي آنها 53 و حداقل 39 مي‌باشد. شاخص دوام اين سنگ‌ها بعد از 15 سيكل حداقل 34/96 و حداكثر19/99 درصد بوده است. بيشترين و كمترين مقدار مقاومت كششي در حالت خشك 6/3 و 12 مگاپاسكال است. بيشترين مقدار مقاومت فشاري سنگ­ها 123 و كمترين مقدار 58 مگاپاسكال مي­باشد. بر اساس مقاومت فشاري تك‌محوري و نسبت مدولي، گرانيت­هاي بروجرد طبق رده‌بندي مهندسي سنگ بكر در رده CL و BL قرار مي­گيرند. روابط به دست آمده بين خصوصيات سنگ‌شناختي، فيزيكي و مكانيكي با ضريب همبستگي مناسب مي­تواند براي انجام مطالعات زمين‌شناختي مهندسي پروژه‌هاي عمراني و معدني در ناحيه فوق مورد استفاده قرار بگيرد.

The abundance of granitic rocks and their frequent use as ornamental stones and Malones has made the recognition of their engineering geological properties important. Recognizing the diverse lithological, physical and mechanical properties of these rocks is also of importance because they are used in the construction of dams, and foundations of residential and commercial structures in different regions of the country. In this research, based on field studies in the north and north- east Boroujerd, appropriate Boroujerd granite mass crops were identified and sampled. Through studying thin sections taken from 7 mines the textual, mineralogical and geological characteristics of granites were determined. According to the results, Boroujerd granite masses composed of granodiorite, monzogranite, white granite and tonalite. Also petrological studies show the microscopic fractures caused by the active tectonic zone. In this study, using standard tests, the physical and mechanical properties of 224 samples of granite were determined. According to Anon's classification the density of Boroujerd granites are medium to high. Water absorption in most samples is less than 1 percent. Their maximum hardness is 53 and at least 39. The highest and lowest tensile strength when dry is 3.6 and 12 MPa. Based on maximum uniaxial compressive strength and elasticity ratio, and according to the engineering classification of intact rocks Boroujerd granites are classified in the categories of CL and BL. The obtained relations between lithological, physical and mechanincal properties and proper correlation coefficient can be used in geological studies and civil engineering projects of the are