مرگ مغزي از منظر فقهي

Brain Death in Islamic Jurisprudence

سابقه و هدف: در جهان امروز، فقه اسلامي مواجه با مسائل جديدي است. يكي از اين عرصه ها كه فقه در بايد ها و نبايدهاي آن، ورود پيدا مي كند، مسئله مرگ مغزي است. آيا مرگ مغزي از ديدگاه فقه و شرع اسلام، پايان زندگي تلقي مي گردد. در اين مطالعه مرگ مغزي را از ديدگاه فقه شيعه و با در نظر گرفتن نظر متخصصين ذيربط مورد بررسي قرار گرفت. مواد و روش­ها: اين مطالعه بر اساس روش گردآوري كتابخانه اي و همچنين بررسي متوني كه در زمينه مرگ مغزي انتشار يافته بودند، طراحي گرديد. از آيات قرآن، فتاوي عالمان ديني و احاديث استفاده گرديد. بعضي از مقالاتي كه مبتني بر فقه اسلام، به ويژه فقه شيعه مرگ مغزي را تبيين كرده بودند، مد نظر قرار گرفتند. يافته­ ها: مرگ مغزي از جهت شرعي و فقهي، پايان زندگي تلقي مي گردد. جدا كردن اعضاي اصلي او قتل نفس نخواهد بود. شخص مبتلا به مرگ مغزي، يك انسان مصدوم زنده عرفي نيست. انسان مبتلا به مرگ مغزي حيات نداشته و از بين بردن آن، مصداق موضوع قتل قرار نمي گيرد. قطع عضو بيمار مرگ مغزي براي اهداء و پيوند به ديگران، همانند قطع عضو يك فرد مرده هست. اگر حيات مسلماني منوط به پيوند گرفتن از اجزاء بدن بيمار مرگ مغزي باشد، جايز خواهد بود. نتيجه گيري: اگر حيات مسلماني نياز به پيوند اعضاء بيماران مبتلا به مرگ مغزي باشد، علي القاعده از نظر شرعي جايز است.

BACKGROUND and OBJECTIVE: In today's world, Islamic jurisprudence encounters new issues. One of the areas where jurisprudence gets involved is the issues concerned with brain death, whether brain death in jurisprudence and Islamic law is considered the end of life. In this study, brain death was discussed from the Shiite jurisprudence perspective and also the opinions of the specialists are taken into account. METHODS: This study is designed based on library collection and review of the literature in the field of brain death. Also, Quranic verses, hadiths and fatwas (religious opinions) of the scholars are used. Some of the articles which were centered around Islamic jurisprudence, particularly Shiite jurisprudence that explain and deal with brain death were given special consideration. FINDINGS: Brain death from religious and jurisprudence perspective is considered the termination of life and removing the vital organs from the body is not viewed as committing manslaughter. A person with brain death is not a normally known injured man who is still alive. The brain death patinets have no life and getting rid of the body does not constitute a case of manslaughter. Amputation of the organs of brain death patients for donation and transplantation amounts to the amputation of a dead body. If the life of a Muslim is subject to transplant of organs from the body of a brain death patient, it will be permissible. CONCLUSION: In principle, if the life of a Muslim entails transplant of organs of brain death patients, it will be permissible.