ارزيابي تأثير تغييرات هيدروژئومورفولوژي و كاربري زمين در پايداري آبراهه ي زنجان رود

الگوي رودخانه ها به ندرت ثابت بوده و همواره دست‌خوش تغيير هستند. كناره هاي رودخانه‌ها از ديرباز از مناطق مهم اسكان جمعيت به ويژه در قلمرو نيمه‌بياباني ايران بوده اند. اين امر موجب شده تا شناخت و ارزيابي تغيير شكل هندسي رودخانه ها از مباحث مهم كاربردي محسوب گردد. زنجان‌رود شاهرگ حياتي.اقتصادي طبيعي استان زنجان محسوب مي گردد. در پـژوهش حاضر، با شناخت تـغييرات زماني هيدروژئومورفولوژيـكي زنجان رود طي سال هاي 1334-1390 و تغييرات مكاني در قسمتي از بخش غربي اين رودخانه (كه از نظر كشاورزي اهميت بيشتري دارد)، ميزان تغييرات مورفولوژيكي محاسبه و در قالب نقشه ارائه شده است. روش تحقيق روش تحليلي با مقايسه فضايي.مكاني تغييرات آبراهه است كه با اتكا به كارهايي ميداني و دورسنجي از طريق تصاوير ماهواره اي، عكس هاي هوايي و نقشه ها صورت گرفته است. در روش مذكور ابـتدا طبقه‌بندي بازه ها بـه بخش‌هاي مجزا بر اساس تشابـه مورفولوژيهيدروديناميكي صورت گرفته و سپس با اعمال تحليل هاي فضايي بر نقشه هاي رستري، الگو و ميزان تغييرات با ترسيم ترانسكت هاي مماس بر سطوح پيشروي و پس‌روي در كناره هاي راست و چپ برآورد شده است. با تعيين سطوح پيشروي و پس‌روي دو طرف آبراهه، نوع و ميزان تغييرات آبراهه در هر بازه نيز تعيين شده است. نتايج بررسي نشان مي دهد كه برايند كنش..واكنش عوامل مؤثر بر تغييرات زنجان رود در محدوده ي مورد مطالعه طي 56 سال گذشته روند نسبتاً پايداري داشته است. مهم ترين عوامل دخيل در اين روند توسعه كشاورزي، گسترش اقدامات مديريتي جهت تثبيت آبراهه با مقاصد كشاورزي و زيرساختي و احداث سد بوده است. اگر چه تأثير عامل شيب و شرايط زمين شناختي (نوزمين ساختي) نيز قابل چشم پوشي نيست.