ارزيابي كارايي ابزار ArcCN Runoff در برآورد ميزان رواناب و مقايسه‌ي تغييرات آن در سال‌هاي 1375 و 1390 در آبخيز هراز استان مازندران

با افزايش جمعيت و فعاليت‌هاي بشري و در نتيجه افزايش تقاضاي آب، دسترسي به آب بحراني ‌شده و ارزيابي و برنامه‌ريزي منابع آب براي استفاده پايدار پيچيده مي‌گردد. بررسي قوانين ديناميكي و طولاني مدت رواناب اهميت و ارزش عملي براي توسعه ي پايدار و برنامه ريزي منابع آب دارد. از سوي ديگر در رابطه با رواناب، روش‌هاي مرسوم اندازه‌گيري آن بسيار پرهزينه، وقت‌گير و مشكل هستند. هدف از پژوهش حاضر ارزيابي صحت ابزار Arc-CNRunoff براي تهيه ي نقشه ي حجم و ارتفاع رواناب در حوضه ي آبخيز هراز مي‌باشد. براي تهيه ي نقشه ي كاربري اراضي، تصاوير ماهواره‌لندست سال‌هاي 1375 و 1390 مورد پردازش و تجزيه و تحليل قرار گرفت. نقشه ي گروه‌هاي هيدرولوژيك خاك تهيه و مـحاسبات بارش سالانه با استفاده از داده‌هاي روزانه بارش ايستگاه‌هاي محدوده ي حوضه براي سال‌هاي مختلف انجام شد. جهت تهيه ي نقشه ي شماره ي منحني (CN) و برآورد حجم و ارتفاع رواناب از روش SCS و ابزار ArcCNRunoff در محيط GIS استفاده شد. سپس رواناب مشاهداتي با استفاده از داده‌هاي روزانه دبي ايستگاه كره‌سنگ محاسبه و جداسازي جريان پايه انجام گرفت. در نهايت صحت رواناب برآوردي با برآورد درصد خطاي نسبي ارزيابي گرديد. براساس نتايج خطاي نسبي برآورد رواناب در هر دو دوره 1375 و 1390 به‌هم نزديك و نسبتاً كم (10 درصد) مي‌باشد و ابزار به‌كار رفته، رواناب را با صحت حدود 90 درصد در هر دو دوره برآورد كرده است و مي‌تواند براي ارزيابي و برآورد رواناب به‌كار برده شود.