ارزيابي تغييرات زماني و مكاني شاخص‌هاي تغييرپذيري دبي جريان رودخانه در برخي از حوضه‌هاي آبخيز استان اردبيل

هدف اين پژوهش، ارزيابي تغييرات زماني- مكاني شاخص‌هاي تغييرپذيري دبي جريان رودخانه در حوضه‌هاي آبخيز استان اردبيل است. مقادير شاخص‌هاي تغييرپذيري دبي ماهانه ي رودخانه ي شامل شانون، بريلويين، سيمپسون، مك‌اينتاش، برگرپاركر، شاخص تغييرپذيري، شاخص ناهمساني دبي و شاخص تغييرپذيري دبي محاسبه شدند. ضمن ارزيابي تغييرات مكاني، از نمودار سه متغيره براي تعيين ارتباط بين تغييرات دبي سالانه استفاده شد. براساس نتايج ميزان تغييرپذيري شاخص‌ها در مناطق بالادست بيش‌تر است كه با شرايط طبيعي جريان رودخانه و سرعت عكس‌العمل هيدرولوژيك در بالادست مرتبط است. نتايج نمودار سه‌متغيره نشان داد كه ميزان تغييرپذيري شاخص‌ها در دبي‌هاي پايين بيش‌تر است. همبستگي ميان شاخص‌هاي تغييرپذيري دبي در نرم‌افزار R نشان داد كه بين شاخص بريلويين و شاخص تغييرپذيري همبستگي (0.42) وجود دارد و ميان شاخص برگرپاركر و شاخص تغييرپذيري همبستگي مستقيم (0.91) دارند. هم‌چنين بين شاخص‌ ناهمسان دبي مثبت و شاخص ناهمسان دبي منفي هم همبستگي مستقيم معني‌دار (0.62) وجود دارد و ارتباط بين شاخص ناهمسان دبي منفي و شاخص تغييرپذيري دبي همبستگي مستقيم معني‌دار (0.64) مي‌باشد. به‌طور كلي شاخص شانون و سيمپسون، به‌ترتيب از دسته ابزارهاي نظريه ي اطلاعات و چيرگي، نتايج متفاوتي با شاخص‌هاي ديگر ارائه داده است.