تعيين پارامترهاي رسوب شناسي و ژئومورفولوژيكي رسوبات تپه هاي ماسه اي قوم‌تپه، شمال‌غرب تبريز (صوفيان)

چكيده                                                                              تپه­هاي ماسه­اي ناحيه قوم­تپه در شمال غرب تبريز به عنوان چشم­اندازي زيبا و منحصربفرد از رسوبات بادي محسوب مي­­شوند كه تحت شرايط خاص در اين ناحيه گسترش يافته­اند. به منظور تحليل شرايط محيطي و فرايندهاي حاكم بر رسوبگذاري اين رسوبات ماسه­اي، ويژگي­هاي بافتي، ساخت رسوبي و تركيب كاني­شناسي آنها مورد بررسي قرار گرفت. براي اين منظور نمونه­برداري سيستماتيك با توجه به نوع تپه ماسه‌اي و مساحت آن، به تعداد 10 نمونه و در عمق­هاي 2 تا 30 سانتي‌متري از سطح در سه بخش جلويي (پيشاني پر شيب)، مياني و ابتداي قسمت كم­شيب آنها انجام شد. به منظور تعيين سنگ منشاء ماسه­ها، تعداد 4 مقطع نازك ميكروسكوپي از ذرات رسوبي در اندازه­ي 1 في تهيه و مورد مطالعه پتروگرافي قرار گرفت. بررسي پارامترهاي آماري در تحليل نتايج حاصل از دانه­سنجي رسوبات ماسه­اي به روش غربال خشك نشان مي­دهد كه ميانگين قطر ذرات تپه‌هاي ماسه‌اي از 25/0 تا 0039/0 ميلي‌متر (ماسه متوسط تا سيلت) متغير مي‌باشد. ميانگين جورشدگي اندازه ذرات (321/0 في)، نشان دهنده جورشدگي بسيار خوب اين رسوبات است. شاخص كشيدگي منحني توزيع ذرات، بسيار كشيده (ميانگين شاخص كشيدگي 726/1) و با توجه به ميانگين كج‌شدگي (357/0)، به سمت ذرات دانه­ريز تمايل دارد. اجزاء آواري اين رسوبات شامل كوارتز، فلدسپات و خرده­سنگ­هاي ماسه­سنگي، كربناته و آذرين هستند كه از ارتفاعات ميشو و مورو در شرق ناحيه نشأت گرفته­اند. نتايج حاصل از بررسي شكل و جهت­گيري تپه­هاي ماسه­اي و جهت وزش بادهاي منطقه­اي، نقش مؤثر بادهاي محلي و پوشش گياهي را در تشكيل و تكامل ژئومورفولوژي تپه­هاي ماسه­اي قوم­تپه محتمل مي­سازد.