پيشنهاد روشي براي تعيين محل حفاري‌هاي جديد، بر اساس كريجينگ شاخص؛ (مطالعه موردي سد سميلان)

New method for selecting the location of additional drillings based on indicator kriging; case study Semilan dam

به‌‌منظور طبقه‌بندي داده ­ها در ساخت گاه سد سميلان، شاخص‌گذاري بر اساس حد آستانه و تبديل داده­هاي كيفي به‌كمي، مورد استفاده قرار گرفت. يكي از مباني كاربردي شاخص‌گذاري در تخمين، كريجينگ شاخص است. در بررسي حاضر، پارامتر­هاي ژئوتكنيكي (لوژون و شاخص كيفي سنگ)، به‌همراه سازه‌­هاي مختلف سد، مطالعه شد. بر‌اساس توابع شاخص‌گذاري، پارامتر لوژون به‌چهار شاخص، پارامتر شاخص كيفي سنگ به‌سه شاخص و سازه‌هاي مختلف سد به‌چهار شاخص تقسيم شد. سپس واريوگرام شاخص براي هر يك از پارامتر­هاي مذكور محاسبه و خصوصيات واريوگرام استخراج شد. با استفاده از كريجينگ، پارامتر­هاي مذكور به‌صورت سه‌بعدي تخمين زده شد. بر‌اساس ميانگين خطاي تخمين كريجينگ نيز پارامتر­هاي لوژون و شاخص كيفي سنگ به‌چهار شاخص تقسيم شد. تابع تعيين محل حفاري­هاي اضافه براساس بيشينه سازي شاخص­هاي لوژون، ميانگين خطاي تخمين و سازه‌­هاي مختلف سد و كمينه سازي شاخص كيفي سنگ صورت گرفت و به‌صورت حاصل‌ضرب مقدار كريجينگ شاخص لوژون در مقدار شاخص سازه‌هاي مختلف سد در شاخص خطاي تخمين، تقسيم بر مقدار كريجينگ شاخص خصوصيت كيفي سنگ، تعريف شد. در مطالعه حاضر، بر اساس تابع تعيين محل حفاري­هاي اضافه، دو گمانه جديد براي تكميل حفاري­هاي اين سد پيشنهاد شد. نكته قابل توجه اين است كه تأثير گمانه­ها بر كاهش خطاي تخمين در مراحل اوليه به‌مراتب بيش‌تر از مراحل بعد است و افزايش دو گمانه در برابر بيست و هفت گمانه‌ موجود نمي­تواند خطاي تخمين را به‌طور قابل ملاحظه‌اي كاهش دهد ولي عدم قطعيت را در آن مناطق كاهش مي­دهد.

Defining indicator is used for classification of data, based on a threshold and converting qualitative to quantitative data. One of the applications of the indicatoring in estimation is indicator kriging. In the present study, two geotechnical parameters (Lugeon and RQD) from 27 boreholes, along with various structures of the Semilan dam were studied. Based on indicator functions, Lugeon parameter divided to four, RQD to three and various structures of the dam site to four indexes. Then, indicator variogram of each parameter was calculated and their variogram characteristics were extracted. The geotechnical parameters were estimated, by 3D kriging. Based on the average of kriging error (Lugeon and RQD) were also divided into four indexes. The function to locate additional drillings is based on maximizing parameters such as Lugeon, average of error estimation and index of dam structures; and minimizing RQD. The function to locate additional drillings is found by dividing the result of multiplying Lugeon, estimation error, and index of dam structures, by RQD. In this paper, based on the function of additional drilling locations, two extra boreholes were suggested for the studied dam site. It should be noted that new boreholes in early stage of drillings can more effectively reduces error estimation, compare to those drilled in the later stages. Hence, although adding two boreholes to 27 existing boreholes of Semilan dam cannot considerably decrease the error estimation, but effectively decrease the uncertainty around them