بررسي تأثير ويژگي‌هاي فيزيكي نهشته‌هاي مارني حوضه سرخه سمنان بر ايجاد اشكال مختلف فرسايش

Study of physical characteristics effects of marl deposit on various erosional features in Sorkhe basin

يكي از بزرگترين مشكلات پروژه تغذيه مصنوعي سرخه در استان سمنان، وارد شدن ميزان رسوب به صورت دائم به داخل حوضچه‌هاي آن است. اين رسوبات حاصل فرسايش مارن‌هاي اطراف است كه داراي ارتباط هيدروگرافي نزديك با اين سازه هستند؛ لذا هدف اين مطالعه بررسي تأثير ويژگي‌هاي فيزيكي و مهندسي نهشته‌هاي مارني حوضه سرخه در به وجود آمدن اشكال مختلف فرسايشي است. متغير اصلي اندازه دانه‌ها بوده و متغيرهاي وابسته شامل جورشدگي، چگالي و شاخص فرسايش پذيري است. كاهش جورشدگي و افزايش چگالي باعث افزايش مقاومت و كاهش فرسايش‌پذيري شده و از طرف ديگر افزايش شاخص فرسايش پذيري باعث كاهش مقاومت مكانيكي و افزايش فرسايش شده است. از جمله عوامل اصلي موثر در اين فرآيند ماسه متوسط، سيلت متوسط و رس است. ماسه متوسط و سيلت متوسط باعث افزايش جورشدگي، افزايش شاخص فرسايش‌پذيري و در نهايت كاهش چگالي شده‌اند. اين ذرات در اشكال فرسايش آبراهه‌اي (R) بيشترين فراواني را از خود نشان داده‌اند. از طرف ديگر با افزايش رس، عكس پديده‌ي فوق مشاهده مي‌شود. بيشترين فراواني اين متغير در فرسايش سطحي كم تا متوسط (S) و در فرسايش سطحي شديد (H-S) مشاهده شده است. نتايج به‌دست آمده با استفاده از آناليز عاملي به روش (Principal Axis Factoring) مورد تحليل واقع شد و ارتباط متغيرهاي اصلي و وابسته مورد تائيد قرار گرفت. با اين روش، متغيرهاي كنترل كننده و تشديد كننده فرسايش كاملاً جدا از يكديگر قرار گرفته‌اند و با نتايج به دست آمده كاملاً همخواني دارد..

One of the greatest problems in Sorkheh artificial recharging system of Semnan province is the high amount of sedimentation into the system. Erosion of marl deposits around Sorkheh artificial recharging system supplies the main part of total sediments. Recognition of sensitivity to erosion and identifying effective factors such as physical and chemical properties and atterberg limits in marl deposits is the main target of this study. With reducing of sediment sorting and increasing of density, resistance to erosion of marl deposits increase. Such as effective main variables in eredibility are medium sand, medium silt and clay contents. Medium sand and medium silt increase both sorting and erosion index and ultimately reducing of density. These sizes of particles in marl units in rill erosion show the highest frequency. In the other hand, with increasing of clay parts, occurred opposite of above phenomenon. The highest frequency of this variable has observed in the low to moderate and high intensity of surface erosion. The obtained results were analyzed with factor analysis by Principal axis Factoring method. With this method, the two decreasing and increasing erosion factors are separated from together and confirm previous results.