شناسايي و ارزيابي خصوصيات مكانيكي خاك‌هاي رمبنده

Identification and evaluation of mechanical behavior collapsible soil (case study in north eastern of Iran(

خاك­ هاي رم بنده در صورت اشباع شدن بدون آنكه تغييري در تنش­ هاي اعمالي ايجاد كنند و يا تحت اثر ارتعاش قرار گيرند، نشست زيادي مي­كنند و ممكن است به پي­، جاده­، خطوط ريلي، سدها، خطوط لوله و يا ديگر سازه­ها خسارت وارد آورند. خاك­هاي رمبنده در بسياري از مناطق جهان به صورت پراكنده، و در ايران بيشتر در مناطق مركزي و شرقي مشاهده مي­شوند. در تحقيق حاضر، خاك محدوده­ي شمال‌شرق شهر مشهد مورد بررسي قرار گرفته است. با توجه به مقاومت پايين خاك اين منطقه هنگام اشباع شدن، به نظر مي­رسد كه خاك محل پروژه مستعد رمبندگي باشد. علاوه بر اين، با عنايت به احداث سازه ­هاي ريلي و ساختمان در محل، ممكن است در اثر ارتعاش ناشي از عبور قطار و افزايش رطوبت، نشست زيادي به خاك تحميل شود و همين امر مشكلاتي براي سازه­هاي ريلي و ساختمان­ هاي موجود ايجاد كند. در همين راستا تعيين ميزان رمبندگي خاك ضروري مي­نمود. به اين منظور، ابتدا مشخصات فيزيكي و مكانيكي خاك منطقه مورد ارزيابي قرار گرفت و سپس جهت تعيين ميزان رمبندگي، معيارهاي مختلت رمبندگي بررسي و با يكديگر مقايسه شدند. نتايج آزمايش­هاي آزمايشگاهي انجام شده نشان داد كه خاك به افزايش رطوبت حساس بوده است و در صورت اشباع شدن، پارامترهاي مقاومتي آن كاهش مي­يابد. براي بررسي دقيق ­تر پتانسيل رمبندگي، تعدادي آزمايش‌ برجا انجام شد. نتايج اين آزمايش‌ها نيز نشان مي­دهد كه خاك محل به افزايش رطوبت و رمبنده بودن حساس است و مي­تواند براي خطوط ريلي و سازه‌هاي احداثي در محل مشكل ايجاد كند.

Collapsible soils, when saturated, without any change in applied stress or any vibration, undergo large settlements. This will cause damages to the building foundations, roads, rail road, dams, pipelines which may lead to fracturing and collapsing. Collapsible soils are scattered all over the world. In Iran they can be found in central and eastern part of the country. In the present research, the North Eastern of Mashhad has been studied in order to identify the collapsibility potential of soil in this area. This was necessary since new buildings construction such as subway of underground transportation system is in process. These buildings are commonly affected by vibration forces transmitted from this system. Physical and mechanical parameters of the collapsible soil in this area have been evaluated and various collapsibility criteria are compared. The laboratory test results indicate the collapsibility of the soil potential. Also field tests were performed to evaluate the mechanical properties and collapsibility potential of soils. The results have confirmed the possible collapsibility of sub-soil in this area, which may lead to unavoidable damages to the buildings and rail way system.