تحليل «گفتمان ناسيوناليستي» در مجموعه‌اشعار احمد شاملو (بر مبناي نظريه تحليل گفتماني لاكلا و موفه)

ناسيوناليسم از مفاهيمي است كه بر تحولات سياسي و اجتماعي ايران اثر گذاشته‌است. در تاريخ معاصر ايران، از مشروطه به بعد، شاهد ظهور آن در قالب‌هاي انديشه و عمل هستيم. يكي از روش‌هاي بررسي و مطالعه رخدادهاي سياسي‌ـ اجتماعي، روش «تحليل گفتمان» است. اين پژوهش بر مبناي نظريه تحليل گفتماني لاكلا و موفه به دنبال يافتن پاسخ اين پرسش است: مفصل‌بندي، مفاهيم، فرايند هويت‌يابي و سوژه «گفتمان ناسيوناليسم» از پهلوي دوم تا انقلاب اسلامي در مجموعه‌اشعار احمد شاملو چگونه است؟ بر اساس اين نظريه، گفتمان ناسيوناليستي در رقابت با گفتمان حاكم، يعني گفتمان پهلويسم شكل مي‌گيرد و «استقلال و آزادي» را به عنوان دالّ خالي در جايگاه دالّ مركزي قرار مي‌دهد. از سوي ديگر، ميهن‌دوستي، وحدت ملي و آرمان دولت ملي را معنايي تازه مي‌بخشد و در پيرامون دالّ مركزي مفصل‌بندي مي‌كند. انسان مبارز نيز به مثابه سوژه سياسي در ضديت با غيرهاي استعمار و استبداد براي تحقق «آزادي» به مبارزه مي‌پردازد.