بررسي رباعيات كمال‌الدّين اصفهاني بر اساس دست‌نويس‌ها و منابع كهن

نگاهي مختصر به ديوان شاعران نشان مي‌دهد كه گاه يك رباعي به چندين شاعر منسوب شده‌است. به همين دليل، تشخيص رباعيات هر شاعر از دشوارترين بخش‌هاي تصحيح متون است. تدوين مجموعه‌ها و جُنگ‌هاي رباعي هم، اگرچه در شناخت سرايندگان برخي رباعي‌ها گره‌گشاست، به دليل موضوعي بودن،كتابت‌هاي فراوان، تك‌نسخه‌اي بودن، و استنساخ از روي يكديگر، مشكلاتي ديگر در شناخت سرايندگان اشعار به‌وجود آورده‌است. از طرف ديگر، كمال‌الدّين اصفهاني ازجمله شاعراني است كه در سرودن رباعي جايگاه ويژه‌اي دارد و گردآورندگان جُنگ‌هاي رباعي، به ديوان او عنايت بيشتري داشته‌اند. اين پژوهش با لحاظ‌كردن اين دو موضوع، در پي آن است تا با استناد به دست‌نويس‌هاي كليات كمال‌الدّين اصفهاني و بر اساس منابعي چون نزهه‌المجالس، مونس‌الأحرار، خلاصه‌الأشعار، مجموعه اشعار و مراسلات فارسي و عربي، و سفينه كهن رباعيات، رباعيات منسوب به اين شاعر رابررسي كند. روش تحقيق، تحليلي است كه در آن از امكانات كتابخانه‌اي ونيز دستاوردهاي علمي پژوهشگران ديگر استفاده شده‌است. جايگاه كمال‌الدّين اصفهاني در جريان شعري قرن ششم و هفتم، به‌ويژه در قالب رباعي، و نبودِ پژوهشي جامع در باب اين موضوع، اهميت و ضرورت تحقيق را نمايان مي‌سازد و نتيجه حاصل از آن، مشخص‌كردن الحاقات و اسقاطات رباعيات اين شاعر در متن مصحَّح مرحوم بحرالعلومي، و نيز اعتبارسنجي مجموعه‌ها و جُنگ‌هاي رباعي در انتساب اشعار به شاعران است.