تحليل بازتاب ايهام تناسب و حوزه‌هاي معنايي آن در مثنوي

هدف از اين پژوهش، بررسي كاربرد آرايه ايهام تناسب و تحليل عناصر سازنده اين صنعت در مثنوي مولاناست. نتايج اين تحقيق كه به شيوه تحليل محتوا صورت گرفته‌است، نشان مي‌دهد مولوي علي‌رغم اينكه در سرايش مثنوي به صورت ارتجالي عمل كرده‌است و در مجالس خود تحت تأثير جرّ جرار كلام و تداعي معاني و افكار قرار داشته، اما دانش و آگاهي او نسبت به برخي از علوم باعث شده‌است تا ظرافت و دقت‌هاي خاصي را نيز در زمينه صنايع بديعي، به‌ويژه ايهام‌تناسب و انواع آن؛ نظير ايهام تناسب تلميحي، تضاد، ترجمه و تبادر داشته باشد و تناسب‌هايي را پديد آورد كه بيش از همه در ارتباط با حوزه‌هايي همچون موسيقي، نجوم، طب، مسائل ديني و قرآني و نيز امور اساطيري و تاريخي است؛ حوزه‌هايي كه برخي از آن‌ها با توجه به نگرش و جهان‌بيني وي، مورد علاقه او بوده‌است و نسبت به آن‌ها تعلّق خاطر خاصي داشته و توانسته با استفاده از اين شگرد بلاغي ظرفيت بالايي براي خلق معاني درباره آن‌ها ايجاد كند.