معرفي و نقد نسخه خطي دستورالعلاج

دستورالعلاج، اثر طبي سلطان علي خراساني جنابدي ، از پزشكان دربار ازبكان است كه پس از چهل سال طبابت و سفر در ركاب كوچكونجي خان، به درخواست سلطان محمود ازبك، تأليف شده است. از اين كتاب كه متني شبه ادبي محسوب مي‌شود  بيش از سي نسخه، در كتاب‌خانه‌هاي ايران و جهان موجود است. سلطانعلي در زمان حكومت ابوسعيد بهادرخان به دستور وي تكمله‌اي شانزده بابي بر كتاب افزود، كه  اين تكمله در حكم مقدمه دستورالعلاج مي‌باشد. در نسخه‌هاي موجود، مقدمه شانزده بابي ديده نمي‌شود، بلكه به صورت كتابي جداگانه موجود است. در  چاپ‌هاي سنگي، مقدمه در ابتداي كتاب قرار داده شده است. با مراجعه به فهرست‌ها نسخه‌هاي متعددي از كتاب‌شناسايي شد. پس از آن با مطالعه كتاب‌‌هاي تاريخي دوره صفوي و و كتاب‌هايي كه به معرفي متون طبي فارسي پرداخته‌اند و معدود كتاب‌هايي كه درباره سلسله ازبكان موجود بود، اطلاعاتي درباره ازبكان و كتاب دستورالعلاج به دست آمد. از اين ميان اطلاعات درباره سلطانعلي بسيار اندك ومنحصر به گفته هاي خودش در مقدمه كتاب ميشد.در نثر دستورالعلاج نيز برخي ويژگي‌هاي نحو زبان عربي، مانند مطابقت صفت و موصوف، فعل‌هاي شروع و همچنين استفاده از فعل‌هاي كهن فارسي، واژه‌هاي قديمي و تقليد از سبك‌هاي گذشته ديده مي‌شود.از نظر اصول نگارشي رعايت پيوسته نويسي در كلمات مركب و جدانويسي در پيشوندهاي فعلي و پايبندي به نگارش تنوين نصب و علامت مد در مصوت آ از ويژگي هاي مهم اين كتاب است.  در اين پژوهش استنساخ و معرفي كتاب بر اساس قديمي ترين و كاملترين نسخه موجود انجام گرفته است.