منظورشناسي و تحليل كارگفتار در گفتگوهاي داستان بيژن و منيژه

گفتگو يكي از عناصر مهم در روايت است. به‌طوركلي آفرينش روايت پس از آفرينش گفتگو (dialogue)، پديدار و بهترين تفسيرها با اين عنصر روايي ايجاد مي‌شود. اين عنصر در تحليل ادبيات بسيار اهميت دارد؛ به همين سبب در ديدگاه‌ها و نظريه‌هاي جديد زبان‌شناسي به‌ويژه معني‌شناسي، به آن توجه شده است. نظريۀ منظورشناسي يكي از شاخه‌هاي مهم در حوزۀ معني‌شناسي است كه با كارگفتارهاي متني به گفتمان روايت سامان مي‌بخشد. با استفاده از كارگفتارها‌ مي‌توان به معاني ثانويه متن دست يافت. شاهنامۀ فردوسي يكي از برجسته‌ترين آثار روايي ادب فارسي است كه به سبب جنبۀ نمايشي يا دراماتيك داستان‌هايش، به عنصر گفتگو توجه ويژه‌اي دارد. در اين مقاله باتوجه‌به اين رويكرد نقد ادبي، ابتدا مباني نظري وابسته به گفتگو و ارتباط آن با نظريۀ منظورشناسي بررسي مي‌شود و سپس با واكاوي و ارائۀ دسته‌بندي ساختارهاي كارگفتار، گفتگوهاي متن داستان بيژن و منيژه تحليل مي‌شود.