بررسي و مقايسۀ كرامت‌هاي منسوب به شيخ عبدالقادر گيلاني در پيرنامه‌هاي نگارش‌‌شده دربارۀ او

شيخ عبدالقادر گيلاني (عارف قرن پنجم و ششم هجري) ازجمله مشايخي است كه پيرنامه‌هاي بسياري به فارسي و عربي دربارۀ او نوشته ‌شده ‌است. اهميت پيرنامه‌ها به سبب درون‌مايۀ اصلي آن (كرامت) و چگونگي نگارش آنهاست؛ همچنين اين آثار براي شناخت احوال پير و عارف بسيار سودمند است. به همين سبب در اين مقاله كوشش مي‌شود ابتدا آثار و پيرنامه‌هاي نوشته‌شده دربارۀ عبدالقادر معرفي شود؛ سپس شيوۀ بلاغت نويسنده در بيان كرامت و نيز انواع و جهت‌هاي كرامات در سه پيرنامۀ نوشته‌شده دربارۀ او (ترجمۀ خلاصه المفاخر، قلائدالجواهر و مناقب غوثيه) بررسي شود. در مقايسۀ اين پيرنامه‌ها مي‌توان دريافت اين آثار، به‌ويژه در استفادۀ بسيار از كرامت‌هاي مادي براي بيان بزرگي‌هاي شيخ، به يكديگر بسيار شبيه هستند؛ همچنين شباهت‌هاي بسياري در بيان كرامات با جهت‌هاي مثبت ديده مي‌شود؛ مانند هدايتگري در ترجمۀ خلاصه المفاخر و قلائد الجواهر. پس از بررسي جهت كرامت‌ها در اين پيرنامه‌ها، تفاوت‌هايي ميان جهت كرامات در مناقب غوثيه با دو پيرنامۀ ديگر به دست آمد و ميزان باورپذيري كرامت‌ها برپايه جهت و شيوۀ نگارش آنها بررسي شد.