ناگفته‌هايي از قصص‌ الانبياي ديدوزمي

تأكيد قرآن كريم به دانستن سرگذشت پيامبران سبب شد كه از همان ساليان آغازين حيات دين مبين اسلام، در كتاب‌هاي تفسير و تاريخ به قصص انبيا پرداخته شود و در دوره هاي بعد آثار مستقلي در شرح زندگي و بيان قصص انبيا پديد آيد. از ميان انبوه اين كتاب ها مي‌توان به نسخه خطي قصص الانبياي «محمد بن حسن ديدوزمي» اشاره كرد. هويت مؤلف نامعلوم است و همه فهرست‌نويساني كه از وي و اثرش يادكرده‌اند، كتاب وي را «نفايس العرايس و قصص الانبياء» نام نهاده، آن را ترجمه فارسي قصص الانبياي محمد بن عبدالله كسائي دانسته اند. از متن عربي كتاب كسائي دو ترجمه فارسي به صورت نسخه خطي از قرن هفتم در دست است. با مقايسه متن عربي قصص الانبياي كسائي و ترجمه هاي فارسي موجود از آن با متن كتاب ديدوزمي مشاهده مي شود بين آن‌ها ارتباطي نيست؛ بنابراين به نظر مي رسد گزارش فهرست‌نويسان دراين‌باره نادرست باشد. اين پژوهش سعي دارد با ارائه دلايل و قرائني بيان كند كه قصص الانبياي ديدوزمي نمي تواند ترجمه عربي كتاب كسائي باشد بلكه بازنويسي كتاب «تاج القصص» ابونصر احمد بن محمد بخاري (قرن چهارم هجري) است.