ضرورت توجه به تصحيف در تصحيح اشعار عربي خاقاني

به اعتقاد مصححان متون، بسياري از مشكلات تصحيح به دليل وجود تصحيفات است. در اشعار عربي خاقاني نيز تصحيفات فراواني ديده مي‌شود كه عيناً از نسخه‌هاي خطي به چاپ‌هاي ديوان وي راه يافته‌است و گاهي نيز بدخواني كلمات توسط مصححان بر دامنه اين تصحيفات افزوده‌است. هدف اين مقاله، بررسي تصحيفات در اشعار عربي خاقاني و نشان دادن ضرورت توجه به اين موضوع در تصحيح اين اشعار است. يافتن شكل صحيح واژه‌ها بر اساس توجه به تصحيف مي‌تواند‍‍ موجب حاصل شدن نسخه‌اي منقح‌تر از اشعار عربي خاقاني شود. در اين مقاله 18 بيت از اشعار عربي خاقاني كه در چاپ‌هاي موجود و حتي نسخه‌هاي خطي به غلط ثبت شده، بررسي شده‌است و با توجه به معيارهايي مانند نسخه‌هاي معتبر ديگر (لندن، مجلس و...)، اشعار فارسي و ديگر آثار خاقاني، ويژگي‌هاي سبكي شعر وي، محور طولي اشعار، معناي بيت و... تصحيح شده‌است. علاوه بر آن اين مقاله به ارزيابي تصحيحات ديوان خاقاني پرداخته و نشان داده‌است كه هر چند از ميان اين تصحيح‌ها، تصحيح سجادي جايگاه والاتري دارد اما در اين تصحيح نيز موارد فراواني از تصحيف به شكل غلط ثبت شده‌است.