بررسي تطبيقي عقبات السلوك شيخ صنعان و هفت‌ خوان رستم

رهروان طريقت در سلوك خود به ‌سوي حضرت دوست، براي رسيدن به پختگي و پالودگي، به ضرورت بايد عقبات بازدارنده‌اي را از پيش روي بردارند. رستم در هفت‌ خوان و شيخ صنعان در «منطق ‌الطير» عطار از جمله اين رهروان‌اند كه توانسته‌اند با جانفرسايي در عقبات نفس‌گير، از فراز و فرودهاي راه و گردنه‌هاي مهلك و سخت آن بگذرند و راه به حريم دوست برند. در اين مقاله ابتدا با استناد بر «شاهنامه»(پهلواني‌هاي رستم در هفت خوان) و داستان شيخ صنعان در «منطق الطير» موانعي كه بر سر راه اين دو رهرو در هر دو پهنه عرفان و حماسه وجود دارد مشخص گرديده، سپس با روش تطبيقي و مقايسه‌اي اين عقبات مورد بررسي قرار گرفته است. در اين بررسي كه بيش‌تر با هدف نماياندن دشواري‌هاي سلوك به رهروان طريق صورت گرفته است، اين نتيجه كلي حاصل گرديد كه در هر دو مسير، رهرو با عقبات ريز و درشت بسياري روبه‌رو است كه لازمه رسيدن سالك در عرفان و پهلوان در حماسه به مرز پختگي و كمال، گذز از اين گردنه‌هاي دشوار است. هرچند اين گريوه‌ها ممكن است در عنوان و شكل با يكديگر متفاوت باشند اما در ذات و درونمايه و گمراه ساختن رهرو از راه راست سلوك، مشترك‌اند.